Difference between revisions of "АГРЕГАТТЫК АБАЛ"
м (→top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> (3), ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (9)) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АГРЕГАТТЫК АБАЛ''' ‒ бир эле заттын ар кандай (мис., катуу, суюк, газ ж-а плазма) түрдө болушу. Зат бир абалдан экинчисине өткөндө анын физ. касиеттери (''тыгыздыгы, ички энергиясы, энтропиясы ''ж. б.) кескин өзгөрөт. Көпчүлүк заттар, көбүнчө ‒ катуу, суюк ж-а газ абалында болушу мүмкүн. Заттын А. а-ы физ. шарттарга, негизинен ''басым'' м-н темп-рага көз каранды. Мис., суу нормалдуу басымда'' р''=101325 ''Па ''= 760 ''сым.мам.мм'' ж-а ''Т''=273,15 ''К'' темп-рада музга айланат. Заттын А. а-нын өзгөрүшү молекулалар ортосундагы аралыктын ж-а өз ара аракеттешүүнүн (тартылуу ж-а түртүлүү күчтөрүнүн) өзгөрүшү м-н түшүндүрүлөт. Газ молекулаларынын ортосундагы аралык өтө чоӊ, молекулалар өз ара дээрлик аракеттенишпей эркин кыймылда болуп, берилген көлөмдү толук ээлешет. Суюк ж-а катуу абалдагы заттардын молекулалары (атомдору) бири-бири м-н өтө жакын жайгашып, алардын өз ара аракеттешүүсү да өтө күчтүү болот. Ошондуктан зат катуу ж-а суюк абалда белгилүү көлөмдү ээлейт. Бирок заттын молекулалары (атому) суюк ж-а катуу абалда ар башка мүнөздөгү кыймылда болуп, алардын физ. касиеттеринин ж-а түзүлүшүнүн ар кандай болушун түшүндүрөт. | '''АГРЕГАТТЫК АБАЛ''' ‒ бир эле заттын ар кандай (мис., катуу, суюк, газ <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> плазма) түрдө болушу. Зат бир абалдан экинчисине өткөндө анын физ. касиеттери (''тыгыздыгы, ички энергиясы, энтропиясы ''ж. б.) кескин өзгөрөт. Көпчүлүк заттар, көбүнчө ‒ катуу, суюк <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> газ абалында болушу мүмкүн. Заттын А. а-ы физ. шарттарга, негизинен ''басым'' <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> темп-рага көз каранды. Мис., суу нормалдуу басымда'' р''=101325 ''Па ''= 760 ''сым.мам.мм'' <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> ''Т''=273,15 ''К'' темп-рада музга айланат. Заттын А. а-нын өзгөрүшү молекулалар ортосундагы аралыктын <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> өз ара аракеттешүүнүн (тартылуу <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> түртүлүү күчтөрүнүн) өзгөрүшү <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> түшүндүрүлөт. Газ молекулаларынын ортосундагы аралык өтө чоӊ, молекулалар өз ара дээрлик аракеттенишпей эркин кыймылда болуп, берилген көлөмдү толук ээлешет. Суюк <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> катуу абалдагы заттардын молекулалары (атомдору) бири-бири <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> өтө жакын жайгашып, алардын өз ара аракеттешүүсү да өтө күчтүү болот. Ошондуктан зат катуу <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> суюк абалда белгилүү көлөмдү ээлейт. Бирок заттын молекулалары (атому) суюк <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> катуу абалда ар башка мүнөздөгү кыймылда болуп, алардын физ. касиеттеринин <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> түзүлүшүнүн ар кандай болушун түшүндүрөт. | ||
14:47, 5 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы
АГРЕГАТТЫК АБАЛ ‒ бир эле заттын ар кандай (мис., катуу, суюк, газ жана плазма) түрдө болушу. Зат бир абалдан экинчисине өткөндө анын физ. касиеттери (тыгыздыгы, ички энергиясы, энтропиясы ж. б.) кескин өзгөрөт. Көпчүлүк заттар, көбүнчө ‒ катуу, суюк жана газ абалында болушу мүмкүн. Заттын А. а-ы физ. шарттарга, негизинен басым менен темп-рага көз каранды. Мис., суу нормалдуу басымда р=101325 Па = 760 сым.мам.мм жана Т=273,15 К темп-рада музга айланат. Заттын А. а-нын өзгөрүшү молекулалар ортосундагы аралыктын жана өз ара аракеттешүүнүн (тартылуу жана түртүлүү күчтөрүнүн) өзгөрүшү менен түшүндүрүлөт. Газ молекулаларынын ортосундагы аралык өтө чоӊ, молекулалар өз ара дээрлик аракеттенишпей эркин кыймылда болуп, берилген көлөмдү толук ээлешет. Суюк жана катуу абалдагы заттардын молекулалары (атомдору) бири-бири менен өтө жакын жайгашып, алардын өз ара аракеттешүүсү да өтө күчтүү болот. Ошондуктан зат катуу жана суюк абалда белгилүү көлөмдү ээлейт. Бирок заттын молекулалары (атому) суюк жана катуу абалда ар башка мүнөздөгү кыймылда болуп, алардын физ. касиеттеринин жана түзүлүшүнүн ар кандай болушун түшүндүрөт.