Difference between revisions of "АВТОМАТИКА"
м (→top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> (2), ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (5)) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АВТОМА́ТИКА''' (гр. automatos ‒ өзү аракеттенүүчү) ‒ түздөн-түз адам аракети катышпай иштей турган технол. процесстерди башкаруучу системалардын теориясын ж-а түзүү принциптерин камтыган илим м-н техниканын тармагы. Автоматтык ишке кирүүчү түзүлмөлөрдүн негиздери 18-к-да эле белгилүү болгон. Буу казанында суунун белгилүү деӊгээлин кармоо үчүн И. И. ''Ползуновдун'' (1765) ж-а буу машинасынын октолгоочунун айлануу жыштыгын турукташтыруу үчүн Дж. ''Уаттын'' (1784) жөндөгүчтөрүнүн (регуляторлорунун) баяндамалары сакталып калган. Алгачкы теор. натыйжалар 19-к-да пайда болгон. Дж. К. Максвеллдин (1868) ж-а И. А. Вышнеградскийдин (1872) эмгектери автоматташтырылган жөндөө теориясынын негизин түптөгөн, алардын базасында А. илим катары ургаалдуу өнүккөн. Техниканын өзүнчө тармагы катары А. дүйнөлүк энергетиктердин 2-конференциясында (1930, Берлин) кабыл алынган. Пайдаланылуучу энергиянын түрүнө карата электр, гидро-, пневмо-А. түзүлүштөрү бар. Өндүрүштө электр А-сы, шахта өндүрүшүндө пневмо-А. колдонулат. А-нын өсүшү теор. механикага, электр тизмегинин ж-а системасынын теориясына негизделип, ''буу казанынын'' басымын, ''буу машинасынын'' бишкегинин (поршенинин) жүрүшүн жөндөөгө, станок-автоматтардын, АТСтин, релелик сактоо түзүлүшүнүн ишин башкарууга байланышкан маселени чечет. Ушуга ылайык А-нын тех. каражаттары иштелип чыккан (к. ''Автоматташтыруунун техникалык каражаттары). ''А. бири биринен алыс турган объектилерди бир системага бириктирет. Мында автоматтык башкаруучу түзүлүштөр телемеханиканын каражаттары м-н байланыштырылат. Байланыш каражаттары, башкаруучу түзүлүштөр ж-а башкарылуучу объектилер телеавтоматика системасын түзөт. | '''АВТОМА́ТИКА''' (гр. automatos ‒ өзү аракеттенүүчү) ‒ түздөн-түз адам аракети катышпай иштей турган технол. процесстерди башкаруучу системалардын теориясын <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> түзүү принциптерин камтыган илим <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> техниканын тармагы. Автоматтык ишке кирүүчү түзүлмөлөрдүн негиздери 18-к-да эле белгилүү болгон. Буу казанында суунун белгилүү деӊгээлин кармоо үчүн И. И. ''Ползуновдун'' (1765) <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> буу машинасынын октолгоочунун айлануу жыштыгын турукташтыруу үчүн Дж. ''Уаттын'' (1784) жөндөгүчтөрүнүн (регуляторлорунун) баяндамалары сакталып калган. Алгачкы теор. натыйжалар 19-к-да пайда болгон. Дж. К. Максвеллдин (1868) <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> И. А. Вышнеградскийдин (1872) эмгектери автоматташтырылган жөндөө теориясынын негизин түптөгөн, алардын базасында А. илим катары ургаалдуу өнүккөн. Техниканын өзүнчө тармагы катары А. дүйнөлүк энергетиктердин 2-конференциясында (1930, Берлин) кабыл алынган. Пайдаланылуучу энергиянын түрүнө карата электр, гидро-, пневмо-А. түзүлүштөрү бар. Өндүрүштө электр А-сы, шахта өндүрүшүндө пневмо-А. колдонулат. А-нын өсүшү теор. механикага, электр тизмегинин <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> системасынын теориясына негизделип, ''буу казанынын'' басымын, ''буу машинасынын'' бишкегинин (поршенинин) жүрүшүн жөндөөгө, станок-автоматтардын, АТСтин, релелик сактоо түзүлүшүнүн ишин башкарууга байланышкан маселени чечет. Ушуга ылайык А-нын тех. каражаттары иштелип чыккан (к. ''Автоматташтыруунун техникалык каражаттары). ''А. бири биринен алыс турган объектилерди бир системага бириктирет. Мында автоматтык башкаруучу түзүлүштөр телемеханиканын каражаттары <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> байланыштырылат. Байланыш каражаттары, башкаруучу түзүлүштөр <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> башкарылуучу объектилер телеавтоматика системасын түзөт. | ||
14:39, 5 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы
АВТОМА́ТИКА (гр. automatos ‒ өзү аракеттенүүчү) ‒ түздөн-түз адам аракети катышпай иштей турган технол. процесстерди башкаруучу системалардын теориясын жана түзүү принциптерин камтыган илим менен техниканын тармагы. Автоматтык ишке кирүүчү түзүлмөлөрдүн негиздери 18-к-да эле белгилүү болгон. Буу казанында суунун белгилүү деӊгээлин кармоо үчүн И. И. Ползуновдун (1765) жана буу машинасынын октолгоочунун айлануу жыштыгын турукташтыруу үчүн Дж. Уаттын (1784) жөндөгүчтөрүнүн (регуляторлорунун) баяндамалары сакталып калган. Алгачкы теор. натыйжалар 19-к-да пайда болгон. Дж. К. Максвеллдин (1868) жана И. А. Вышнеградскийдин (1872) эмгектери автоматташтырылган жөндөө теориясынын негизин түптөгөн, алардын базасында А. илим катары ургаалдуу өнүккөн. Техниканын өзүнчө тармагы катары А. дүйнөлүк энергетиктердин 2-конференциясында (1930, Берлин) кабыл алынган. Пайдаланылуучу энергиянын түрүнө карата электр, гидро-, пневмо-А. түзүлүштөрү бар. Өндүрүштө электр А-сы, шахта өндүрүшүндө пневмо-А. колдонулат. А-нын өсүшү теор. механикага, электр тизмегинин жана системасынын теориясына негизделип, буу казанынын басымын, буу машинасынын бишкегинин (поршенинин) жүрүшүн жөндөөгө, станок-автоматтардын, АТСтин, релелик сактоо түзүлүшүнүн ишин башкарууга байланышкан маселени чечет. Ушуга ылайык А-нын тех. каражаттары иштелип чыккан (к. Автоматташтыруунун техникалык каражаттары). А. бири биринен алыс турган объектилерди бир системага бириктирет. Мында автоматтык башкаруучу түзүлүштөр телемеханиканын каражаттары менен байланыштырылат. Байланыш каражаттары, башкаруучу түзүлүштөр жана башкарылуучу объектилер телеавтоматика системасын түзөт.