Difference between revisions of "«АК РЕВОЛЮЦИЯ»"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
1 -сап: 1 -сап:
– өлкөнү модернизация&#0173;лоо максатында Иран шахы ''Мохаммед Реза Пехлеви'' тарабынан жүргүзүлгөн реформалар. Реформалар өлкөнүн өнөр жайын, а. ч., билим берүү тармагын ж&#8209;а саламаттыкты сак&#0173;тоону өнүктүрүүгө багытталган. Иранда батыш жашоо мүнөзүн коомдук турмушка киргизүү аракеттери көрүлүп, аялдарга шайлоого каты&#0173;шуу укугу берилген. Реформалар Ирандын өнүгүүсүнө чоң таасир тийгизип, мамлекеттин эсе&#0173;бинен көптөгөн жаңы шаарлар, өнөр жай иш&#0173;каналары курулган, билим берүү ж&#8209;а саламат&#0173;тык сактоонун жаңы системалары киргизилген. Бирок реформалар бардык тармактарда эле оң жыйынтык берген эмес. Агрардык өлкө болуп келген Ирандагы негизги товар өндүрүүчүлөр &#0173;жер ээлеринин чарбаларын жоюунун натыйжа&#0173;сында мамлекет азык&#8209;түлүк продукциясын им&#0173;порттоого муктаж болгон. Жаңыдан өсүп келат&#0173;кан өнөр жай тармагы тез темпте өсүп жаткан калктын таламдарын канааттандырууга жетиш&#0173;кен эмес. Өлкөдөгү коррупциянын ж&#8209;а автори&#0173;тардык башкаруунун күчөшү, нефтини сатуудан түшкөн зор каражаттардын уурдалышы, жу&#0173;мушсуздук ж&#8209;а шах сарайындагы эбегейсиз бай&#0173;гер жашоо элдин нааразылыгын күчөткөн. 70&#8209;ж. аягында өлкөнү батыш жолу м&#8209;н модер&#0173;низациялоого каршы болуп келген мусулман ди&#0173;ний башчылары ж&#8209;а либералдык&#8209;демокр. топ&#0173;тор шахтык режимге каршы оппозицияга би&#0173;ригишкен. Натыйжада 1979&#8209;ж. ''Иран револ''ю&#0173;''циясы'' жеңип чыгып, шах Мохаммед Реза Пех&#0173;леви бийликтен баш тартууга ж&#8209;а өлкөнү таш&#0173;тап кетүүгө аргасыз болгон.<br>
«Ак революция» – өлкөнү модернизация&#0173;лоо максатында Иран шахы ''Мохаммед Реза Пехлеви'' тарабынан жүргүзүлгөн реформалар. Реформалар өлкөнүн өнөр жайын, а. ч., билим берүү тармагын ж&#8209;а саламаттыкты сак&#0173;тоону өнүктүрүүгө багытталган. Иранда батыш жашоо мүнөзүн коомдук турмушка киргизүү аракеттери көрүлүп, аялдарга шайлоого каты&#0173;шуу укугу берилген. Реформалар Ирандын өнүгүүсүнө чоң таасир тийгизип, мамлекеттин эсе&#0173;бинен көптөгөн жаңы шаарлар, өнөр жай иш&#0173;каналары курулган, билим берүү ж&#8209;а саламат&#0173;тык сактоонун жаңы системалары киргизилген. Бирок реформалар бардык тармактарда эле оң жыйынтык берген эмес. Агрардык өлкө болуп келген Ирандагы негизги товар өндүрүүчүлөр &#0173;жер ээлеринин чарбаларын жоюунун натыйжа&#0173;сында мамлекет азык&#8209;түлүк продукциясын им&#0173;порттоого муктаж болгон. Жаңыдан өсүп келат&#0173;кан өнөр жай тармагы тез темпте өсүп жаткан калктын таламдарын канааттандырууга жетиш&#0173;кен эмес. Өлкөдөгү коррупциянын ж&#8209;а автори&#0173;тардык башкаруунун күчөшү, нефтини сатуудан түшкөн зор каражаттардын уурдалышы, жу&#0173;мушсуздук ж&#8209;а шах сарайындагы эбегейсиз бай&#0173;гер жашоо элдин нааразылыгын күчөткөн. 70&#8209;ж. аягында өлкөнү батыш жолу м&#8209;н модер&#0173;низациялоого каршы болуп келген мусулман ди&#0173;ний башчылары ж&#8209;а либералдык&#8209;демокр. топ&#0173;тор шахтык режимге каршы оппозицияга би&#0173;ригишкен. Натыйжада 1979&#8209;ж. ''Иран револ''ю&#0173;''циясы'' жеңип чыгып, шах Мохаммед Реза Пех&#0173;леви бийликтен баш тартууга ж&#8209;а өлкөнү таш&#0173;тап кетүүгө аргасыз болгон.<br>
Ад.: ''Васильев Л. С.'' История Востока, т. 2. М., 1970; Новейшая история стран Азии и Африки XX век 1945&#8209;2000. М., 2001. <br>
Ад.: ''Васильев Л. С.'' История Востока, т. 2. М., 1970; Новейшая история стран Азии и Африки XX век 1945&#8209;2000. М., 2001. <br>


                                                                                 А. Орозов.<br>
                                                                                 А. Орозов.<br>

13:02, 8 -ноябрь (Жетинин айы) 2022 -деги абалы

«Ак революция» – өлкөнү модернизация­лоо максатында Иран шахы Мохаммед Реза Пехлеви тарабынан жүргүзүлгөн реформалар. Реформалар өлкөнүн өнөр жайын, а. ч., билим берүү тармагын ж‑а саламаттыкты сак­тоону өнүктүрүүгө багытталган. Иранда батыш жашоо мүнөзүн коомдук турмушка киргизүү аракеттери көрүлүп, аялдарга шайлоого каты­шуу укугу берилген. Реформалар Ирандын өнүгүүсүнө чоң таасир тийгизип, мамлекеттин эсе­бинен көптөгөн жаңы шаарлар, өнөр жай иш­каналары курулган, билим берүү ж‑а саламат­тык сактоонун жаңы системалары киргизилген. Бирок реформалар бардык тармактарда эле оң жыйынтык берген эмес. Агрардык өлкө болуп келген Ирандагы негизги товар өндүрүүчүлөр ­жер ээлеринин чарбаларын жоюунун натыйжа­сында мамлекет азык‑түлүк продукциясын им­порттоого муктаж болгон. Жаңыдан өсүп келат­кан өнөр жай тармагы тез темпте өсүп жаткан калктын таламдарын канааттандырууга жетиш­кен эмес. Өлкөдөгү коррупциянын ж‑а автори­тардык башкаруунун күчөшү, нефтини сатуудан түшкөн зор каражаттардын уурдалышы, жу­мушсуздук ж‑а шах сарайындагы эбегейсиз бай­гер жашоо элдин нааразылыгын күчөткөн. 70‑ж. аягында өлкөнү батыш жолу м‑н модер­низациялоого каршы болуп келген мусулман ди­ний башчылары ж‑а либералдык‑демокр. топ­тор шахтык режимге каршы оппозицияга би­ригишкен. Натыйжада 1979‑ж. Иран револю­циясы жеңип чыгып, шах Мохаммед Реза Пех­леви бийликтен баш тартууга ж‑а өлкөнү таш­тап кетүүгө аргасыз болгон.
Ад.: Васильев Л. С. История Востока, т. 2. М., 1970; Новейшая история стран Азии и Африки XX век 1945‑2000. М., 2001.

                                                                               А. Орозов.