Difference between revisions of "АЛЬДЕГИДДЕР"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
м (1 версия)
1 -сап: 1 -сап:
  – орг. радикал (R) ж-a суутек
  '''АЛЬДЕГИДДЕР'''– орг. радикал (R) ж-a суутек атому м-н байланышкан карбонил тобу >С=0 бар орг. бирикмелер классы. А-дин эң жөнөкөй өкүлү – формальдегид (кумурска альдегиди). Алардын мол. массасынын көбөйүшү м-н сууда эригичтиги азаят. Окистенүү даражасы б-ча спирттер м-н карбон к-таларынын ортосун ээлейт. А-ди окистендиргенде молекуласындагы көмүртектин санына жараша орг. к-талар пайда болот. Өзүнө таандык к-танын атына уйкаш аталат, мис., кумурска к-тасына кумурска
атому м-н байланышкан карбонил тобу >С=0
альдегиди (формальдегид), уксус к-тасына уксус альдегиди (ацетальдегид) ж. б. Алар хим. реакцияга өтө жөндөмдүү. Спирттер м-н кошулуп ацеталдарды, гидроксиламиндер м-н оксимди, гидразин м-н гидразондорду, биринчилик   аминдер м-н азометиндерди (RCH=N – R) пайда кылат. Өнөр жайда СН<sub>2</sub>0 ж-а '''NH3төн''' гексаметилтетрамин (уротропин) алынат. А. спирттерди, метил тобу бар ароматтык углеводородцорду, алкендерди кычкылдандыруу, катализатордун катышуусунда ацетиленге сууну кошуу ж. б. жолдор м-н алынат. А. спирттерди, карбон к-таларын, полимерлерди, антиоксиданттарды, дары-дармектерди, ароматтык заттарды, синтездик боёкторду ж. б. алууда колдонулат.<br>
бар орг. бирикмелер классы. А-дин эң жөнөкөй
                                                                                                                            С. Адылов.<br>
өкүлү – формальдегид (кумурска альдегиди).
Алардын мол. массасынын көбөйүшү м-н сууда
эригичтиги азаят. Окистенүү даражасы б-ча
спирттер м-н карбон к-таларынын ортосун
ээлейт. А-ди окистендиргенде молекуласындагы көмүртектин санына жаратпа орг. к-талар
пайда болот. Өзүнө таандык к-танын атына уйкаш аталат, мис., кумурска к-тасына кумурска
альдегиди (формальдегид), уксус к-тасына уксус альдегиди (ацетальдегид) ж. б. Алар хим.
реакцияга өтө жөндөмдүү. Спирттер м-н кошулуп ацеталдарды, гидроксиламиндер м-н оксимди, гидразин м-н гидразондорду, биринчилик
аминдер м-н азометиндерди (RCH=N – R) пайда
кылат. Өнөр жайда СН<sub>2</sub>0 ж-а NH3toh гексаметилтетрамин (уротропин) алынат. А. спирттерди, метил тобу бар ароматтык углеводородцорду, алкендерди кычкылдандыруу, катализатордун катышуусунда ацетиленге сууну кошуу
ж. б. жолдор м-н алынат. А. спирттерди, карбон к-таларын, полимерлерди, антиоксиданттарды, дары-дармектерди, ароматтык заттарды, синтездик боёкторду ж. б. алууда колдонулат.<br>
С. Адылов.<br>
 

14:57, 1 -ноябрь (Жетинин айы) 2022 -деги абалы

АЛЬДЕГИДДЕР– орг. радикал (R) ж-a суутек  атому м-н байланышкан карбонил тобу >С=0  бар орг. бирикмелер классы. А-дин эң жөнөкөй  өкүлү – формальдегид (кумурска альдегиди).  Алардын мол. массасынын көбөйүшү м-н сууда  эригичтиги азаят. Окистенүү даражасы б-ча спирттер м-н карбон к-таларынын ортосун  ээлейт. А-ди окистендиргенде молекуласындагы көмүртектин санына жараша орг. к-талар  пайда болот. Өзүнө таандык к-танын атына уйкаш аталат, мис., кумурска к-тасына кумурска
альдегиди (формальдегид), уксус к-тасына уксус альдегиди (ацетальдегид) ж. б. Алар хим. реакцияга өтө жөндөмдүү. Спирттер м-н кошулуп ацеталдарды, гидроксиламиндер м-н оксимди, гидразин м-н гидразондорду, биринчилик   аминдер м-н азометиндерди (RCH=N – R) пайда  кылат. Өнөр жайда СН20 ж-а NH3төн гексаметилтетрамин (уротропин) алынат. А. спирттерди, метил тобу бар ароматтык углеводородцорду, алкендерди кычкылдандыруу, катализатордун катышуусунда ацетиленге сууну кошуу  ж. б. жолдор м-н алынат. А. спирттерди, карбон к-таларын, полимерлерди, антиоксиданттарды, дары-дармектерди, ароматтык заттарды, синтездик боёкторду ж. б. алууда колдонулат.
С. Адылов.