АКМАТОВ Казат

 (23. 12. 1941, Ысык‑Көл обл., Ысык‑Көл р‑ну, Бостери айылы – 13. 9. 2015, Бишкек) – жазуучу, драматург, сценарист, коом­дук ишмер, 2011‑ж. КРдин Эл жазуучусу. 

1966‑ж. Москвадагы ВЛКСМ БКнын алдындагы Жогорку комсомол мекте­бин, 1967‑ж. КМУУнун жур­налистика ф‑тин бүтүргөн.
1964‑70‑ж. комсомолдук кызматта, 1972‑74‑ж.
«Кыргызстан» басмасында башкы редактордун орун басары, башкы редактор, 83‑ж. Кыргызстан Коммунисттик партиясы­ нын Борбордук комитетинде сектор башчысы, инструктор, 1983‑86‑ж. Кыргыз ССРинин мамл. телерадио к‑тинде башка редактор болуп эм­гектенген. 1986‑ж. Кырг‑н ЖСнун секретары, ж. Кыргыз ССР Жогорку Советинин депу­таты. Ошол эле жылдары СССР Жогорку Сове­тинде Союздар Советинин мүчөсү. «Кыргызстан демократиялык кыймылынын» теңтөрагасы. 1998‑2003‑ж. Мамлекеттик тил б‑ча улуттук ко­миссиянын төрагасынын орун басары, учурда Борбор Азия элдеринин маданий Ассамблеясы­нын вице‑президенти, Люксембург Улуу Герцог­дугунун Кырг‑ндагы Ардактуу консулу кызма­тын аткарган. А‑дун алгачкы «Эки сап өмүр» повести «Ала‑Too», «Роман‑газета» (Москва) журналдарында жарык көрүп, Бүткүл союздук Н. Островский атн. сыйл. ээ болгон. 1986‑ж. «Мез­гил» романы б‑ча «Жаралуу үчүн жан берүү» аттуу көркөм фильм (реж. Ж. Сооданбек) тар­тылган. А‑дун «Күндү айланган жылдар» рома­ны (1996) кыргыз интеллигенциясынын генези­син, анын өкүлдөрүн тоталитардык режим кан­дайча деформацияга учураткандыгын көрсөтөт. «Мунабия» новелласы ж. б. аңгемелери турмуш­тагы аркыл драмалык татаал окуяларды,

адамдык мамилелердин психол. тереңдигин ачып бе­рет. «Миң бир күн» (1998) тарыхый‑документал­дык эмгегинде ал кыргыз элинин тарыхындагы бурулуш этапты – эгемен мамлекет болуу доо­рун, ага катышкан ондогон адамдардын реалист­тик портреттерин көркөм баяндаган. «Жаңы тамсилдер» аттуу үчилтиги өспүрүмдөргө эгемен доордун өзгөчө көрүнүштөрүн элестүү чечмелеп берет. «Архат» романы – үчилтиктин биринчи китеби (2005), экинчи‑үчүнчү китеби (2006) маз­муну, темасы, сүрөттөө манерасы б‑ча кыргыз романтикасындагы мурда болбогон жаңы көрү­нүш, жаңы окуя катары бааланган. А‑дун чы­гармалары немец, түрк, орус, украин, өзбек, ка­зак, азербайжан ж. б. тилдерге которулган.
Д. Андашев.