Difference between revisions of "«АК МӨӨР» поэмасы"
м (1 версия) |
180-227>KadyrM |
(Айырма жок)
|
15:13, 18 Апрель (Чын куран) 2022 -деги абалы
– поэма; махабатты тепсеген социал. теңсиздикти айыптаган чыгарма. Поэманын бир нече варианты бар. Алгач 1923‑ж. Таластан Ө. Кудайбергеновдон ж‑а С. Бокочиевден К. Мифтаков жазып алган. Экинчи вариантын да К. Мифтаков манасчы Ж. Кожековдун айтуусунда 1936‑ж. кагазга түшүргөн. Үчүнчү варианты 1940‑ж. А. Боронбаевден, А. Чоробаевден, төртүнчү вариант К. Акыевден жазылып алынган. 1957‑ж. А. Эшматов поэманын өз алдынчалыгы м‑н айтылган вариантын түзгөн.
ж. Ош обл‑нун Ала‑Бука р‑нунда жашаган Б. Жолдошевден А. Токомбаева дагы бир вариантын жазып келген. 1965‑ж. Кетмен‑Төбөдөн С. Дыйканбаевден дагы бир вариант жазылып алынган. Поэманын башатында «Болоттун
ыры», «Болоттун арманы», «Мөөрдүн арманы» деген өз‑өзүнчө тарыхый ыр дастандары түзүлгөн. Бара‑бара алардын тегерегинде окуя улам кеңейип отуруп, поэмалык деңгээлге көтөрүлгөн. Анын негизги каармандары Жантай хан, Ак Мөөр, Болот тарыхта болгон инсандар, 19‑к‑да жашаган реалдуу адамдар. Поэманын окуясы да таза автордук же айтуучулук кыялдануудан жаралган эмес, анын мазмундук өзөгүндө чындык окуя жатат. К. Акыев түзгөн вариант кескин айырмалуу, ал «Ак Мөөрдү» толук түрдө эпикалык формага түшүргөн. Кийин С. Эралиев (1959), А. Токтомушев (1971) «Ак Мөөр» поэмасын жаратышкан. А. Осмоновдун «Ак Мөөр» драмасы респ. элдик театрларда коюлган. «Ак Мөөр» фильми (реж. М. Убукеев, 1968) тартылган.