Difference between revisions of "АРАБДАРДЫН ЖЕҢИП АЛУУЛАРЫ"
м (→top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> (6), ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (12)) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АРАБДАРДЫН ЖЕҢИП АЛУУЛАРЫ'''– Араб ж. а-ндагы уруулар көтөрүлүшүн (632–633) басып, халифат түзгөн соң, Медина өкмөтү баштаган жортуулдар. Бул арабдардын Жакынкы ж-а Орто Чыгышты, Түн. Африканы ж-а Түш.Батыш Европаны багындыруу м-н аяктаган. А. ж. а. ислам дининин урааны астында жүргүзүлгөн ж-а анын 1-этабы 7-к-дын 30–50-ж. халифтер Абу Бекр (632–634), Омар (634–644) ж-а Осмондун (644–656) учурунда болгон. Алардын башчылыгы м-н араб аскерлери жортуул жасап, Аравия ж. а-нан Аму-Дарыясына чейинки жерлерди багындырган. Мис., 633–640-ж. Палести­на ж-а Сирияны, 633–652-ж. бүткүл Сасаниддер мамлекетин (Аму-Дарыяга чейин) каратышкан. Арабдар 640–654-ж. Армения м-н Грузияны, 639–646-ж. Түн. Африканын көп жерлерин, 648-ж. Кипрди басып алышкан. А. ж. а-нын 2-этабы 7-к-дын аягында башталган. Алар 709- | '''АРАБДАРДЫН ЖЕҢИП АЛУУЛАРЫ'''– Араб ж. а-ндагы уруулар көтөрүлүшүн (632–633) басып, халифат түзгөн соң, Медина өкмөтү баштаган жортуулдар. Бул арабдардын Жакынкы <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Орто Чыгышты, Түн. Африканы <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Түш.Батыш Европаны багындыруу <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> аяктаган. А. ж. а. ислам дининин урааны астында жүргүзүлгөн <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> анын 1-этабы 7-к-дын 30–50-ж. халифтер Абу Бекр (632–634), Омар (634–644) <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Осмондун (644–656) учурунда болгон. Алардын башчылыгы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> араб аскерлери жортуул жасап, Аравия ж. а-нан Аму-Дарыясына чейинки жерлерди багындырган. Мис., 633–640-ж. Палести­на <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Сирияны, 633–652-ж. бүткүл Сасаниддер мамлекетин (Аму-Дарыяга чейин) каратышкан. Арабдар 640–654-ж. Армения <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> Грузияны, 639–646-ж. Түн. Африканын көп жерлерин, 648-ж. Кипрди басып алышкан. А. ж. а-нын 2-этабы 7-к-дын аягында башталган. Алар 709- | ||
ж. чейин бүткүл Түн. Африканы ээлеп, андан ары Танжерге ж-а Атлантика океанынын жээктерине чейин барышат. 711-ж. Тарик жетектеген арабдардын ж-а берберлердин аскерле­ри Пиреней ж. а-на жетип, узак кармашуулардан кийин Кордова, Толедо ж. б. ш-ын басып алып, 718-ж. Пиреней ж. а. толук арабдардын колуна өткөн. Алар 720-ж. Галлияны басып кирип, Септиманияны ж-а Нарбоннду баш ийдиришет. Арабдардын Европага жапырыгын ж-а жортуулдарын франктардын атчан аскер­лери ж-а Карл Мартеллдин жөө аскерлери Пуатьенин алдындагы салгылашуудан кийин токтоткон. 759-ж. Кодоо Пипиндин аскери Нарбонн м-н Септиманияны ээлеп алгандан кийин А. ж. а. биротоло токтойт. Чыгышта арабдар 706–712-ж. Согд м-н Хорезмди, 711–713-ж. ирандык Мекран провинциясын баш ийдиришет. 8-к-дын 1-жарымында Закавказьени, 9-к-дын 1-жарымында Крит, Мальта, Сицилияны каратышат. 9-к-дын 2-жарымынан А. ж. а. негизи­нен токтойт. А. ж. а-нын натыйжасында бир катар каратылган өлкөлөрдүн калкы арабдаштырылган. Араб тили, дини, материалдык ж-а рухий мад-тынын көп элементтери аларга баш ийген өлкөлөрдүн элдерине чоң таасир тийгиз­ген. Ошону м-н катар арабдар өзү басып алган элдердин мад-тынын көп жактарын сиңирип алышып, ''араб маданиятынын'' өзгөчө бир тармагын түзүшкөн. О. Азия, Иранда, Закавказьеде ж-а Пиреней ж. а-да арабдардын үстөмдүгү ошол өлкөлөрдөгү элдердин боштондук күрөшүнүн натыйжасында жоюлган.<br> | ж. чейин бүткүл Түн. Африканы ээлеп, андан ары Танжерге <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Атлантика океанынын жээктерине чейин барышат. 711-ж. Тарик жетектеген арабдардын <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> берберлердин аскерле­ри Пиреней ж. а-на жетип, узак кармашуулардан кийин Кордова, Толедо ж. б. ш-ын басып алып, 718-ж. Пиреней ж. а. толук арабдардын колуна өткөн. Алар 720-ж. Галлияны басып кирип, Септиманияны <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Нарбоннду баш ийдиришет. Арабдардын Европага жапырыгын <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> жортуулдарын франктардын атчан аскер­лери <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Карл Мартеллдин жөө аскерлери Пуатьенин алдындагы салгылашуудан кийин токтоткон. 759-ж. Кодоо Пипиндин аскери Нарбонн <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> Септиманияны ээлеп алгандан кийин А. ж. а. биротоло токтойт. Чыгышта арабдар 706–712-ж. Согд <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> Хорезмди, 711–713-ж. ирандык Мекран провинциясын баш ийдиришет. 8-к-дын 1-жарымында Закавказьени, 9-к-дын 1-жарымында Крит, Мальта, Сицилияны каратышат. 9-к-дын 2-жарымынан А. ж. а. негизи­нен токтойт. А. ж. а-нын натыйжасында бир катар каратылган өлкөлөрдүн калкы арабдаштырылган. Араб тили, дини, материалдык <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> рухий мад-тынын көп элементтери аларга баш ийген өлкөлөрдүн элдерине чоң таасир тийгиз­ген. Ошону <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> катар арабдар өзү басып алган элдердин мад-тынын көп жактарын сиңирип алышып, ''араб маданиятынын'' өзгөчө бир тармагын түзүшкөн. О. Азия, Иранда, Закавказьеде <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Пиреней ж. а-да арабдардын үстөмдүгү ошол өлкөлөрдөгү элдердин боштондук күрөшүнүн натыйжасында жоюлган.<br> | ||
17:18, 5 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы
АРАБДАРДЫН ЖЕҢИП АЛУУЛАРЫ– Араб ж. а-ндагы уруулар көтөрүлүшүн (632–633) басып, халифат түзгөн соң, Медина өкмөтү баштаган жортуулдар. Бул арабдардын Жакынкы жана Орто Чыгышты, Түн. Африканы жана Түш.Батыш Европаны багындыруу менен аяктаган. А. ж. а. ислам дининин урааны астында жүргүзүлгөн жана анын 1-этабы 7-к-дын 30–50-ж. халифтер Абу Бекр (632–634), Омар (634–644) жана Осмондун (644–656) учурунда болгон. Алардын башчылыгы менен араб аскерлери жортуул жасап, Аравия ж. а-нан Аму-Дарыясына чейинки жерлерди багындырган. Мис., 633–640-ж. Палестина жана Сирияны, 633–652-ж. бүткүл Сасаниддер мамлекетин (Аму-Дарыяга чейин) каратышкан. Арабдар 640–654-ж. Армения менен Грузияны, 639–646-ж. Түн. Африканын көп жерлерин, 648-ж. Кипрди басып алышкан. А. ж. а-нын 2-этабы 7-к-дын аягында башталган. Алар 709-
ж. чейин бүткүл Түн. Африканы ээлеп, андан ары Танжерге жана Атлантика океанынын жээктерине чейин барышат. 711-ж. Тарик жетектеген арабдардын жана берберлердин аскерлери Пиреней ж. а-на жетип, узак кармашуулардан кийин Кордова, Толедо ж. б. ш-ын басып алып, 718-ж. Пиреней ж. а. толук арабдардын колуна өткөн. Алар 720-ж. Галлияны басып кирип, Септиманияны жана Нарбоннду баш ийдиришет. Арабдардын Европага жапырыгын жана жортуулдарын франктардын атчан аскерлери жана Карл Мартеллдин жөө аскерлери Пуатьенин алдындагы салгылашуудан кийин токтоткон. 759-ж. Кодоо Пипиндин аскери Нарбонн менен Септиманияны ээлеп алгандан кийин А. ж. а. биротоло токтойт. Чыгышта арабдар 706–712-ж. Согд менен Хорезмди, 711–713-ж. ирандык Мекран провинциясын баш ийдиришет. 8-к-дын 1-жарымында Закавказьени, 9-к-дын 1-жарымында Крит, Мальта, Сицилияны каратышат. 9-к-дын 2-жарымынан А. ж. а. негизинен токтойт. А. ж. а-нын натыйжасында бир катар каратылган өлкөлөрдүн калкы арабдаштырылган. Араб тили, дини, материалдык жана рухий мад-тынын көп элементтери аларга баш ийген өлкөлөрдүн элдерине чоң таасир тийгизген. Ошону менен катар арабдар өзү басып алган элдердин мад-тынын көп жактарын сиңирип алышып, араб маданиятынын өзгөчө бир тармагын түзүшкөн. О. Азия, Иранда, Закавказьеде жана Пиреней ж. а-да арабдардын үстөмдүгү ошол өлкөлөрдөгү элдердин боштондук күрөшүнүн натыйжасында жоюлган.