Difference between revisions of "АК-САЙ ӨРӨӨНҮ"
м (→top: clean up, replaced: ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (7)) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АК-САЙ ӨРӨӨНҮ'''‒ Ички Теӊир-Тоодогу бийик тоо өрөөнү. Орографиялык жактан Батыш Ак-Сай <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Чыгыш Ак-Сайга (Мүдүрүм өрөөнү) бөлүнөт. Чыгыш Ак-Сай өрөөнү ж-дө к. Мүдүрүм өрөөнүн. Батыш Ак-Сайды Ат-Башы, Жаӊы-Жер, Какшаал, Көк-Кыя тоолору курчап жатат. Таманынын уз. 81 км, эӊ жазы жери 28 км. Өрөөн деӊиз деӊг. 2900‒3800 ''м'', курчаган тоолор 3900‒5000 м бийиктикте. Таманы майда дөбөлүү, ортонку бөлүгү түзөӊ <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> жапыз тектирлүү. Көк-Кыя, Сары-Белес, Кежиге сыяктуу бийик тоолор бар. Өрөөндө палеоген-неогендин чөкмөлөрү <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> антропогендин борпоӊ шилендилер тектери кеӊири тараган. Айрыкча көл, мөӊгү-суу <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> аллювий чөгүндүлөрү басымдуу. Климаты кескин континенттик; өрөөн ‒ Борб. Азиянын «суук уюлу». Январдын орт. темп-расы ‒29°С (абс. минимум ‒54°С), июлдуку 8°С. Жылдык жаан-чачыны 257 мм. Кышында кар аз түшүп, айрым жылдары жери «кара» чыгат. Өрөөндү курчаган тоолор мөӊгүлүү (жалпы аянты 118,4 км<sup>2</sup> келген 58 мөӊгү бар). Бардык же | |||
[[File:АК-САЙ ӨРӨӨНү2.png | thumb | none]] | [[File:АК-САЙ ӨРӨӨНү2.png | thumb|none]] | ||
ринде түбөлүк тоӊ тараган. Негизги суусу ‒ Ак-Сай (Батыш). Майда мореналык ж-а термокарст процесстеринен пайда болгон көлдөр бар. Ак-Сайга субальп жарым чөлү ж-а кургак талаа (3100‒3600 ''м''ге чейин), альп шалбаалуу талаасы, айрым жеринде субнивалдык сейрек өсүмдүктүү тилке (3600‒3900 ''м''), андан жогору нивалдык-гляциалдык ландшафт алкактары мүнөздүү. Өрөөн ‒ Кырг-ндагы ири жайлоо ж-а кыштоо. Нарын, Ат-Башы, Ак-Талаа р-нун малы багылат. <br> | ринде түбөлүк тоӊ тараган. Негизги суусу ‒ Ак-Сай (Батыш). Майда мореналык <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> термокарст процесстеринен пайда болгон көлдөр бар. Ак-Сайга субальп жарым чөлү <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> кургак талаа (3100‒3600 ''м''ге чейин), альп шалбаалуу талаасы, айрым жеринде субнивалдык сейрек өсүмдүктүү тилке (3600‒3900 ''м''), андан жогору нивалдык-гляциалдык ландшафт алкактары мүнөздүү. Өрөөн ‒ Кырг-ндагы ири жайлоо <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> кыштоо. Нарын, Ат-Башы, Ак-Талаа р-нун малы багылат. <br> | ||
15:23, 5 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы
АК-САЙ ӨРӨӨНҮ‒ Ички Теӊир-Тоодогу бийик тоо өрөөнү. Орографиялык жактан Батыш Ак-Сай жана Чыгыш Ак-Сайга (Мүдүрүм өрөөнү) бөлүнөт. Чыгыш Ак-Сай өрөөнү ж-дө к. Мүдүрүм өрөөнүн. Батыш Ак-Сайды Ат-Башы, Жаӊы-Жер, Какшаал, Көк-Кыя тоолору курчап жатат. Таманынын уз. 81 км, эӊ жазы жери 28 км. Өрөөн деӊиз деӊг. 2900‒3800 м, курчаган тоолор 3900‒5000 м бийиктикте. Таманы майда дөбөлүү, ортонку бөлүгү түзөӊ жана жапыз тектирлүү. Көк-Кыя, Сары-Белес, Кежиге сыяктуу бийик тоолор бар. Өрөөндө палеоген-неогендин чөкмөлөрү жана антропогендин борпоӊ шилендилер тектери кеӊири тараган. Айрыкча көл, мөӊгү-суу жана аллювий чөгүндүлөрү басымдуу. Климаты кескин континенттик; өрөөн ‒ Борб. Азиянын «суук уюлу». Январдын орт. темп-расы ‒29°С (абс. минимум ‒54°С), июлдуку 8°С. Жылдык жаан-чачыны 257 мм. Кышында кар аз түшүп, айрым жылдары жери «кара» чыгат. Өрөөндү курчаган тоолор мөӊгүлүү (жалпы аянты 118,4 км2 келген 58 мөӊгү бар). Бардык же
ринде түбөлүк тоӊ тараган. Негизги суусу ‒ Ак-Сай (Батыш). Майда мореналык жана термокарст процесстеринен пайда болгон көлдөр бар. Ак-Сайга субальп жарым чөлү жана кургак талаа (3100‒3600 мге чейин), альп шалбаалуу талаасы, айрым жеринде субнивалдык сейрек өсүмдүктүү тилке (3600‒3900 м), андан жогору нивалдык-гляциалдык ландшафт алкактары мүнөздүү. Өрөөн ‒ Кырг-ндагы ири жайлоо жана кыштоо. Нарын, Ат-Башы, Ак-Талаа р-нун малы багылат.