Difference between revisions of "ААРЫ"
Jump to navigation
Jump to search
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''ААРЫ''' (Apoidea) – жаргак канаттуулар түркүмүнүн чоң тукуму. Денеси түктүү, уз. 15 ''ммден ''5 ''смге'' чейин, көпчүлүгүнүкү 1-1,5 ''см.'' Анын ооз органдары кемирүүгө, узун тумшугу гүл ширесин жыйноого ылайыктанган. 30 миңге жакын түрү белгилүү, көпчүлүгү тропик ж-a субтропик өлкөлөрдө кеңири таралган. Алар уюкташып жашоочу, жалгыздан жашоочу ж-a бөлөк (көбүнчө сары) А-нын уюгуна тукумдоочу «күкүк» аарылар болуп бөлүнөт. Кыргызстанда кездешүүчү уюкташып (топтошуп) жашоочуларга шимикчи, жапайы ж-a ''бал аарысы'' кирет. Топтошуп жашоочулар тукум берүүчү ургаачы, тукумсуз жумушчу ургаачы А-лардан турат. Эркеги күзүндө уюкка келип, ургаачысы м-н урукташкандан кийин өлөт. Уюкта ургаачылары (эне ж-a жумушчулары) гана кыштайт. Уюкташып жашоочулар дарак көндөйүнө, таш коңулуна, жар же там кычыгына уя салат, өсүмдүк ширесин, чаңчасын чогултуп кышка камдайт. Уюкта 100 миңге чейин особдор жашайт. Жалгыздан жашоочу А-лардын түрү дүйнө жүзүндө өтө көп. Уруктанган ургаачысы жерге уя казат же даяр көңдөйлөрдү пайдаланат. Уюк бир нече уячадан турат, | '''ААРЫ''' (Apoidea) – жаргак канаттуулар түркүмүнүн чоң тукуму. Денеси түктүү, уз. 15 ''ммден ''5 ''смге'' чейин, көпчүлүгүнүкү 1-1,5 ''см.'' Анын ооз органдары кемирүүгө, узун тумшугу гүл ширесин жыйноого ылайыктанган. 30 миңге жакын түрү белгилүү, көпчүлүгү тропик ж-a субтропик өлкөлөрдө кеңири таралган. Алар уюкташып жашоочу, жалгыздан жашоочу ж-a бөлөк (көбүнчө сары) А-нын уюгуна тукумдоочу «күкүк» аарылар болуп бөлүнөт. Кыргызстанда кездешүүчү уюкташып (топтошуп) жашоочуларга шимикчи, жапайы ж-a ''бал аарысы'' кирет. Топтошуп жашоочулар тукум берүүчү ургаачы, тукумсуз жумушчу ургаачы А-лардан турат. Эркеги күзүндө уюкка келип, ургаачысы м-н урукташкандан кийин өлөт. Уюкта ургаачылары (эне ж-a жумушчулары) гана кыштайт. Уюкташып жашоочулар дарак көндөйүнө, таш коңулуна, жар же там кычыгына уя салат, өсүмдүк ширесин, чаңчасын чогултуп кышка камдайт. Уюкта 100 миңге чейин особдор жашайт. Жалгыздан жашоочу А-лардын түрү дүйнө жүзүндө өтө көп. Уруктанган ургаачысы жерге уя казат же даяр көңдөйлөрдү пайдаланат. Уюк бир нече уячадан турат, аны чаңча ж-а иштетилген өсүмдүк ширеси м-н толтурат. Ар бир уячага бирден жумуртка тууп, анын оозун жапкандан кийин жаңы уя салганга киришет. А-нын көпчүлүгү О. Азияда, асыресе Кыргызстанда да кездешип, өсүмдүктөрдү чаңдаштырууда зор мааниге ээ, к. ''Бал аарысы''. | ||
14:04, 29 -ноябрь (Жетинин айы) 2022 -деги абалы
ААРЫ (Apoidea) – жаргак канаттуулар түркүмүнүн чоң тукуму. Денеси түктүү, уз. 15 ммден 5 смге чейин, көпчүлүгүнүкү 1-1,5 см. Анын ооз органдары кемирүүгө, узун тумшугу гүл ширесин жыйноого ылайыктанган. 30 миңге жакын түрү белгилүү, көпчүлүгү тропик ж-a субтропик өлкөлөрдө кеңири таралган. Алар уюкташып жашоочу, жалгыздан жашоочу ж-a бөлөк (көбүнчө сары) А-нын уюгуна тукумдоочу «күкүк» аарылар болуп бөлүнөт. Кыргызстанда кездешүүчү уюкташып (топтошуп) жашоочуларга шимикчи, жапайы ж-a бал аарысы кирет. Топтошуп жашоочулар тукум берүүчү ургаачы, тукумсуз жумушчу ургаачы А-лардан турат. Эркеги күзүндө уюкка келип, ургаачысы м-н урукташкандан кийин өлөт. Уюкта ургаачылары (эне ж-a жумушчулары) гана кыштайт. Уюкташып жашоочулар дарак көндөйүнө, таш коңулуна, жар же там кычыгына уя салат, өсүмдүк ширесин, чаңчасын чогултуп кышка камдайт. Уюкта 100 миңге чейин особдор жашайт. Жалгыздан жашоочу А-лардын түрү дүйнө жүзүндө өтө көп. Уруктанган ургаачысы жерге уя казат же даяр көңдөйлөрдү пайдаланат. Уюк бир нече уячадан турат, аны чаңча ж-а иштетилген өсүмдүк ширеси м-н толтурат. Ар бир уячага бирден жумуртка тууп, анын оозун жапкандан кийин жаңы уя салганга киришет. А-нын көпчүлүгү О. Азияда, асыресе Кыргызстанда да кездешип, өсүмдүктөрдү чаңдаштырууда зор мааниге ээ, к. Бал аарысы.