АРА-БЕЛ–КУМ-ТӨР ОЙДУҢУ

АРА-БЕЛ–КУМ-ТӨР ОЙДУҢУ-- Ички Теңир-Тоонун түн.-чыгышында. Тескей Ала-Too, Жетим-Бел, Ак-Шыйрак кырка тоолору м-н курчалган. Деңиз деңг. 3400-3800 м бийиктикте. Уз. 52 км туурасы 14 км. Батышы кенен, айланасындагы тоолор ойдуңдун таманынан 500-1000 м, айрым чокулары 1300 jure чейин көтөрүлүп жатат. Ал байыркы мөңгүлөрдүн чордону болгон. Ошондуктан ойдуңдун рельефинин пайда болушу мөңң­гүнүн аракетине байланыштуу. Төртүнчүлүк мезгилдин башталышында ойдуңду дээрлик муздук каптал жаткан. Муздук чегингенде Ара-Бел, Кум-Төрдөй эң ири өрөөндөр ж-а меридиан б-ча созулган суу куймаларынын өрөөндөрү түзүлгөн. Рельефинде морена дөбөлөрү (бийикт. 20–25 мre чейин), саздуу оёңчолор ж-а тегиз жерлер кеңиңи­ри аянтты ээлейт. Ойдуңдун таманы кайнозойдун шиленди чөкмөлөрүнөн турат. Чет жакаларында кыргыз кызыл түстүү свитасынын чополору, кумдук, шагылдар кездешет. Алар төртүн­чүлүк мезгилдин мөңгү таштарынын шилендилери м-н капталган. Ойдуң аркылуу батыштан чыгышка Ара-Бел суусу агат. Майда көлдөр бар. Климаты катаал. Кышы суук ж-а узак. Январдын орт. темп-расы –19,5..–21,2°С, жайы кыска, июлдун орт. темп-расы 2,3-4,3°С. Жылдык жаан-чачыны 311 11 мм. Өсүмдүктөрү сейрек, ар кайсы жерде топ-топ болуп, жаздык же орок сымал жерге жабышып өсөт. Too капталдарына альп шалбаалуу талая (каз таман, ыраң, тогуз төбөл, бетеге ж. б.), субнивалдык суук чөл, кар-мөңгү алкактары мүнөздүү. Жайкы жайыт катары пайдаланылат. Өрөөндүн чыгыш, Ак-Шыйрак тоо тоомунун түн.-батыш тарабында�а Кум-Төр алтын кени бар. Өрөөн аркылуу Барс­кон – Кум-Төр автомобиль жолу өтөт.