«АПОЛЛОН»

«АПОЛЛОН» – АКШнын Айга учуучу 3 орундуу космос кемелеринин сериясы ж-а аларды учуруу программасы. Программада 1961-ж. «�А.» космос кемесин ж-а «Сатурн-5» оор ракета алып жүргүчүн, тех. ж-а старт комплексин, учууну башкаруунун командалык ченөө комплексин куруу каралган. «А.» кемесинин массасы 47 тга жакын, уз. 17,68 м. Старт алдында ж-а орбитага чыгарганда кабина ичиндеги аба 60% кычкылтектен, 40% азоттон турат. Ай бетинде 3-4 с иштеп, жашоону камсыз кылуучу автономдуу система пайдаланьшат. Учуу-конструкциялык сыноо процессинде «Сатурн-5» ракета алып жүргүчү ж-а «А.» космос кемеси 10 жолу чкан. Анын алтоо учкучсуз («А.-1» – «А.-6»), төртөө («А.-7» – «А.-10») учкуч м-н учурулган. Учуруулар Жерге жакын учуучу «Сатурн-1В» ж-а Жерден алыс учуучу «Сатурн-5» ракета алып жүргүчтөрү м-н ишке ашырылган. 1969- 72-жылдарда Айга 7 жолу учурулуп(«А.-11» - «А.-17»), алардын алтоо Айга конгон, бирөө («А.-13», 1970) экснедициянын негизги блогунун энергия м-н камсыздоо системасы бузулуп, космос кемеси Жерге кайткан. «А-дун» Айга учушу 8-12 �шу 8-12 суткага. жетип, Айда болуу убактысы 21,5-75 с-га эсептелген. 1969-ж. 21-июлда «А.-11» кемесинде Н. Армстронгж-а Э. Олдрин (экипаждын үчүнчү мүчөсү М. Коллинз айга жакын орбитада негизги блокто калган) Ай бетине конушкан. Алардын негизги максаттарынын бири Жерге Ай топурагынан алып келүү болгон. Ай орбитасына жеткенде экөө Ай кабинасына өтүп, аны м-н Айга конгон, тапшырмалар аткарылгандан кийин ошол кабина м-н кайра учуп, ал орбитада калган орбиталык кеме м-н кайрадан бириктирилип, Жерге кайтып келген. «А.-15» (1971), «А.-16» ж-а «А.-17» (1972) Ай экспедицияларында Айга эки орундуу «Ровер» планетоходу астронавттарды Ай бетине түшүргөн. 1972-ж. «А.» ишин аяктаган. Ад.: Шамсутдинов С., Маринин И. Аполлон американский: [К истории лунной пилотируемой программы] // Авиация и космонавтика. 1993. № 8, 9/10. 1994. №1/2./2.