Difference between revisions of "АЛЫМКУЛ ҮСӨНБАЕВ"

06:59, 5 Май (Бугу) 2022 -деги абалы

Таабалды уулу (1878, Чоң-Кемин

өрөөнү, Абыла айылы – 1967) – Чоң-Кемин өрөөнүндө жерг. элдердин 1916-ж. улуттук-боштондук күрөшүн жетектегендердин бири. Анын демилгеси м-н 1916-ж. 9-августта Атаке болуштугунда элдин падыша бийлигине каршы көтөрүлүшү башталган. А. башында турган жүзгө жакын көтөрүлүшчүлөр: согушка барбайбыз, андан көрө орус оторчулары м-н кармашып жатып, өз жерибизде өлөбүз, – деп ант беришкен. Аларга Шабдан баатырдын уулдары Мөкүш, Самүдүн ж-a ошол кездеги Атаке болуштугунун болушу Солтоноев Белек Солтонкелди уулу ж. б. таасирлүү адамдар кошулуп, алардын саны өсүп, бир нече миңге жеткен. Көтөрүлүшчүлөр Новороссийка (азыркы Шабдан), Самсоновка станицасы (азыркы Боролдой) сыяктуу орус кыштактарына кол салышкан. Падыша аскерлеринин жазалоочу отряддары начар куралданган көтөрүлүшчүлөрдү тез эле талкалаган. Жеңилген эл Кытайга качууга аргасыз болгон. Кайра кайтып келгенден кийин Совет бийлигин орнотууга жигердүү катышкан. А. Таабалды уулу кыргыз эл жазуучусуА. Токомбаевдин «Кандуу жылдар» романынын баш каармандарынын бири.

Т. Төлөмүшев.

@@ 1 -сап: / 1 -сап: @@
-  Үсөнбаев (1894, Талас обл., Манас
+  Таабалды уулу (1878, Чоң-Кемин
-р-ну, Кара-Арча айылы – 2. 8. 1963, Фрунзе) –
+өрөөнү, Абыла айылы – 1967) – Чоң-Кемин
-төкмө акын. Кыргыз ССРинин эл арт. (1939).
+өрөөнүндө жерг. элдердин 1916-ж. улуттук-боштондук күрөшүн жетектегендердин бири.
-А. 12 жашында ата-энесинен ажырап, ар кайсы туугандарынын колунда
+Анын демилгеси м-н 1916-ж. 9-августта Атаке
-[[File:АЛЫМКУЛ_19.png | thumb | none]]
+болуштугунда элдин падыша бийлигине каршы
-чоңойгон. 14 жашынан ыр
+көтөрүлүшү башталган. А. башында турган
-чыгарып, комуз чертип, эл
+жүзгө жакын көтөрүлүшчүлөр: согушка барбайбыз, андан көрө орус оторчулары м-н кармашып жатып, өз жерибизде өлөбүз, – деп ант
-арасына таанылат. Кыргыздын улуу демократ ырчысы ''Токтогулга'' 15 жашында жолуккан. Көз карашы калыптанып келаткан жаш ырчыга Токтогул
+беришкен. Аларга ''Шабдан'' баатырдын уулдары
-акыл-насаатын айтып, ээрчитип жүрүп өнөрүн үйрөтүп, чыг-лык багыт берген. А. 25–26 жашында
+Мөкүш, Самүдүн ж-a ошол кездеги Атаке болуштугунун болушу ''Солтоноев Белек'' Солтонкелди уулу ж. б. таасирлүү адамдар кошулуп, алардын саны өсүп, бир нече миңге жеткен. Көтөрүлүшчүлөр Новороссийка (азыркы Шабдан),
-Талас өрөөнүнө таанымал болот. 1931-ж. Покровка р-нундагы «Арал» колхозуна мүчө болуп,
+Самсоновка станицасы (азыркы Боролдой) сыяктуу орус кыштактарына кол салышкан. Падыша аскерлеринин жазалоочу отряддары начар куралданган көтөрүлүшчүлөрдү тез эле
-колхоз турмушу акындын негизги темасына айланат. 1936-ж. Кыргыз мамл. филармониясына өтөт. Респ-нын аймагын аралап, жаңы адамдар м-н таанышуу анын акындык чеберчилигин
+талкалаган. Жеңилген эл Кытайга качууга
-арттырып, ырларынын идея лык маңызын тереңдеткен. 1938-ж. «Ырлар» аттуу 1-жыйнагы чыккан. Улуу Ата Мекендик согуш учурунда А. элди
+аргасыз болгон. Кайра кайтып келгенден кийин Совет бийлигин орнотууга жигердүү катышкан. А. Таабалды уулу кыргыз эл жазуучусуА. ''Токомбаевдин'' «Кандуу жылдар» романынын баш каармандарынын бири.<br>
-жеңишке үндөп, жоокер л ер дин эрдигин даңазалаган ырларды чыгарган. 1943-ж. Ленинградга
+ Т. Төлөмүшев.<br>
-Кырг-ндан жардам катары 34 вагон тамак-аш
-жиберилген. Аны коштогон делегациянын катарында А. да болгон. А. кыргыз элинин эпикал ык чыгармаларын жакшы билген. Андан
-«Олжобай менен Кишимжан», «Саринжи-Бөкөй», «Кожожаш» дастандары жазылып алынып жарыяланган.<br>
-А. чебер комузчу ж-а уккулуктуу үнү бар аткаруучу да болгон. Токтогул ж-дө бир нече баалуу эскерме жазып калтырган, Токтогулдун
-ырларын жыйнап бастырууда зор эмгек сиңирген. Анын «Ырлар жана поэмалар» (1940), «Согушуп жаткан эрлерге» (1942), «Ырлар жыйнагы» (1947), «Комуз» (1949), «Улуу дос» (1950),
-«Тынчтык жана эмгек тууралуу ыр» (1955), «Тоо
-булбулу» (1956), «Тандалган чыгармалардын бир
-томдугу» (1973, 1981) ж. б. китептери жарык
-көргөн. А. – Кыргыз ССР Жогорку Советинин
-жолку шайланышынын депутаты. Бишкекте
-бир көчөгө, Талас обл., Манас р-нунун Арал
-айылындагы мектепке, Ош обл., Ноокат р-нунун Арал айылындагы мектепке, Өзбекстандын
-Наманган обл., Коргон-Төбө р-нунун Моңол айылындагы мектепке А-дун ысмы берилген. Ленин ордени, Эмгек Кызыл Туу, Кызыл жылдыз
-ордендери ж-а медалдар м-н сыйланган.<br>
-Ад.: ''Байходжоев С.'' Алымкул Үсөнбаев. Ф., 1962;
-История киргизской советской литературы. М., 1970.<br>
-Б. Алагушов.<br>

Difference between revisions of "АЛЫМКУЛ ҮСӨНБАЕВ"

06:59, 5 Май (Бугу) 2022 -деги абалы

Навигация менюсу

Издөө