Difference between revisions of "АРИСТОВ"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
м (→‎top: категория кошуу)
 
(3 intermediate revisions by 3 users not shown)
1 -сап: 1 -сап:
'''АРИСТОВ Николай Александрович''' (1847–1910) – орус чыгыш таануучусу ж-а этно­графы. 1864-ж. Казан ун-тинин юридика ф-тин бүтүргөн. 1864–68-ж. Тобольск губерниясында админ. кызматтарда иштеген. 1868-ж. Жети-Суу обл-нун башкармалыгынын иш алып баруучулугуна дайындалгандан тартып, А-дун ишмердиги Түркстан генерал-губернаторлугу м-н тыгыз байланышта болгон. 1869–82-ж. Түркстан генерал-губернаторлугунда ж-а Жети-Суу обл-нда аскердик ар кандай кызматтарда, 1882–88-ж. Степное генерал-губернаторлугунда иштеген. Түркстан чөлкөмү б-ча топтогон бай материалы А-го ошол аймак б-ча изилдөө иштерин жүргүзүүгө түрткү берген. 1893-ж. «Усундар жана кыргыздар же кара кыргыздар. Ба­тыш Тянь-Шандын калкынын тарыхынын, турмушунун жана анын тарыхый географиясынын очерктери» («Усуни и кыргызы или кара-кыргызы. Очерки истории и быта населения Запад­ного Тянь-Шаня и его исторической географии») деген эмгегин жарыкка чыгарат. Бул эмгектин биринчи бөлүгүндө б. з. 5-к-на чейинки усундардын тарыхы, алардын Даван ж-а Каңгүй мамлекеттери м-н болгон байланыштары, Теңир-Тоо аймагындагы аларга таандык эстеликтер ж. б. тууралуу тарыхый кабарлар, енисей кыргыздарынын келип чыгышы ж-а тарыхы ж-дө маа­лыматтар берилген. Бул эмгектин «Батыш Тянь-Шань, кыргыздар ж-а кара кыргыздар» деген бөлүгүндө 6–8-к-дагы кыргыздар тууралуу та­рыхый кабарлар, Батыш Теңир-Тоодогу карлуктардын, кара-кидандардын учурундагы та­рыхы, чагатай, калмак, кытай ж-а Кокон үстөмдүктөрүнүн учурундагы абалы, орус бийлигинин карамагына өткөн доорго чейинки узак тарыхый мезгили баяндалган. А. 1894–96-ж.«Живая старина» журналына жарыяланган «Опыт выяснения этнического состава киргизказаков Большой орды и каракиргизов на осно­вании родословных сказаний...» деген көлөмдүү
'''АРИСТОВ Николай Александрович''' (1847–1910) – орус чыгыш таануучусу <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> этно­графы. 1864-жылы Казан университетинин юридика факультетин бүтүргөн. 1864–68-жылдары Тобольск губерниясында административдик кызматтарда иштеген. 1868-жылы Жети-Суу облусунун башкармалыгынын иш алып баруучулугуна дайындалгандан тартып, Аристовдун ишмердиги Түркстан генерал-губернаторлугу <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> тыгыз байланышта болгон. 1869–82-жылдары Түркстан генерал-губернаторлугунда <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Жети-Суу облусунда аскердик ар кандай кызматтарда, 1882–88-жылдары Степное генерал-губернаторлугунда иштеген. Түркстан чөлкөмү боюнча топтогон бай материалы Аристовго ошол аймакта  изилдөө иштерин жүргүзүүгө түрткү берген. 1893-жылы «Усундар жана кыргыздар же кара кыргыздар. Ба­тыш Тянь-Шандын калкынын тарыхынын, турмушунун жана анын тарыхый географиясынын очерктери» («Усуни и кыргызы или кара-кыргызы. Очерки истории и быта населения Запад­ного Тянь-Шаня и его исторической географии») деген эмгегин жарыкка чыгарат. Бул эмгектин биринчи бөлүгүндө б. з. 5-к-ылымына чейинки усундардын тарыхы, алардын Даван <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Каңгүй мамлекеттери <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> болгон байланыштары, Теңир-Тоо аймагындагы аларга таандык эстеликтер ж. б. тууралуу тарыхый кабарлар, енисей кыргыздарынын келип чыгышы <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> тарыхы жөнүндө маа­лыматтар берилген. Бул эмгектин «Батыш Тянь-Шань, кыргыздар <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> кара кыргыздар» деген бөлүгүндө 6–8-кылымдагы кыргыздар тууралуу та­рыхый кабарлар, Батыш Теңир-Тоодогу карлуктардын, кара-кидандардын учурундагы та­рыхы, чагатай, калмак, кытай <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Кокон үстөмдүктөрүнүн учурундагы абалы, орус бийлигинин карамагына өткөн доорго чейинки узак тарыхый мезгили баяндалган. Н. Аристовдун 1894–96-жылдары «Живая старина» журналына жарыяланган «Опыт выяснения этнического состава киргиз казаков Большой орды и каракиргизов на осно&#0173;вании родословных сказаний...» деген көлөмдүү иликтөөсү кыргыздардын уруулук түзүлүшү жөнүндө этнографиялык кеңири маалыматтарды камтыйт. Ошондой эле уламыштарга таянунун негизинде кыргыздардын этностук курамын көргөзгөн <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> келип чыгышын далилдөөгө аракет кылган. Н. Аристов императордук орус география  коомунун анык мүчөсү болгон (1893) <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> ал коомдун алтын медалы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> сыйланган (1895). Кыргыздардын тарыхын окутууда Н. А. Аристовдун илимий эмгектери азыркы учурга чейин өз маанисин жогото элек. <br> Эмг.: Опыт выяснения этнического состава киргиз-казаков Большой орды и каракиргизов, на основании родословных сказаний и сведений о существующих родовых делениях и о родовых тамгах, а также исторических данных и начинающихся антропологических исследований. <abbr>СПб.,</abbr> 1895; Заметки об этническом составе тюркских племён и народностей и сведения об их численности, СПБ, 1897.                                   
макаласында кыргыздардын уруулук түзүлүшү ж-дө этногр. маалыматтар ж-а уламыштардын негизинде кыргыздардын этностук курамын көргөзгөн ж-а келип чыгышын далилдөөгө аракет кылган. Императордук орус геогр. коомунун анык мүчөсү болгон ж-а ал коомдун алтын медалы м-н сыйланган.<br>
 
Эмг.: Опыт выяснения этнического состава киргиз-кайсаков Большой Орды и кара-киргизов. «Живая старина», 1894. в. 3–4; Заметки об этническом составе тюркских племён и народностей и сведения об их численности, СПБ, 1897.                                  ''Т.Асанов.''<br>
''Т.Асанов.''<br>
[[Категория:1-Том]]

10:16, 12 Сентябрь (Аяк оона) 2024 -га соңку версиясы

АРИСТОВ Николай Александрович (1847–1910) – орус чыгыш таануучусу жана этно­графы. 1864-жылы Казан университетинин юридика факультетин бүтүргөн. 1864–68-жылдары Тобольск губерниясында административдик кызматтарда иштеген. 1868-жылы Жети-Суу облусунун башкармалыгынын иш алып баруучулугуна дайындалгандан тартып, Аристовдун ишмердиги Түркстан генерал-губернаторлугу менен тыгыз байланышта болгон. 1869–82-жылдары Түркстан генерал-губернаторлугунда жана Жети-Суу облусунда аскердик ар кандай кызматтарда, 1882–88-жылдары Степное генерал-губернаторлугунда иштеген. Түркстан чөлкөмү боюнча топтогон бай материалы Аристовго ошол аймакта изилдөө иштерин жүргүзүүгө түрткү берген. 1893-жылы «Усундар жана кыргыздар же кара кыргыздар. Ба­тыш Тянь-Шандын калкынын тарыхынын, турмушунун жана анын тарыхый географиясынын очерктери» («Усуни и кыргызы или кара-кыргызы. Очерки истории и быта населения Запад­ного Тянь-Шаня и его исторической географии») деген эмгегин жарыкка чыгарат. Бул эмгектин биринчи бөлүгүндө б. з. 5-к-ылымына чейинки усундардын тарыхы, алардын Даван жана Каңгүй мамлекеттери менен болгон байланыштары, Теңир-Тоо аймагындагы аларга таандык эстеликтер ж. б. тууралуу тарыхый кабарлар, енисей кыргыздарынын келип чыгышы жана тарыхы жөнүндө маа­лыматтар берилген. Бул эмгектин «Батыш Тянь-Шань, кыргыздар жана кара кыргыздар» деген бөлүгүндө 6–8-кылымдагы кыргыздар тууралуу та­рыхый кабарлар, Батыш Теңир-Тоодогу карлуктардын, кара-кидандардын учурундагы та­рыхы, чагатай, калмак, кытай жана Кокон үстөмдүктөрүнүн учурундагы абалы, орус бийлигинин карамагына өткөн доорго чейинки узак тарыхый мезгили баяндалган. Н. Аристовдун 1894–96-жылдары «Живая старина» журналына жарыяланган «Опыт выяснения этнического состава киргиз казаков Большой орды и каракиргизов на осно­вании родословных сказаний...» деген көлөмдүү иликтөөсү кыргыздардын уруулук түзүлүшү жөнүндө этнографиялык кеңири маалыматтарды камтыйт. Ошондой эле уламыштарга таянунун негизинде кыргыздардын этностук курамын көргөзгөн жана келип чыгышын далилдөөгө аракет кылган. Н. Аристов императордук орус география коомунун анык мүчөсү болгон (1893) жана ал коомдун алтын медалы менен сыйланган (1895). Кыргыздардын тарыхын окутууда Н. А. Аристовдун илимий эмгектери азыркы учурга чейин өз маанисин жогото элек.
Эмг.: Опыт выяснения этнического состава киргиз-казаков Большой орды и каракиргизов, на основании родословных сказаний и сведений о существующих родовых делениях и о родовых тамгах, а также исторических данных и начинающихся антропологических исследований. СПб., 1895; Заметки об этническом составе тюркских племён и народностей и сведения об их численности, СПБ, 1897.

Т.Асанов.