АРТЫКБАЕВ Качкынбай

АРТЫКБАЕВ Качкынбай (15. 12. 1934-жыл, Чүй облусу, Москва району, Кепер-Арык айылы – 12. 11. 2009-жыл, Бишкек шаары) – сынчы, адабиятчы, акын, филология илимдеринин доктору (1985), профессор (1986), Кыргыз Республикасынын маданиятына эмгек сиңирген ишмер (1991), Кыргыз Республикасынын илим жана техника боюнча мамлекеттик сыйлыгынын лауреаты (1995), Кыргыз Республикасынын эл жазуучусу (2010), СССРдин жогорку билим берүүсүнүн отличниги, Жусуп Баласагын атындагы сыйлыктын лауреаты, Жазуучулар Союзунун (1962), Журналисттер Союзунун мүчөсү (1958). Кыргыз мамлекеттик университетинин филология факультетин бүтүргөн (1956). «Ленинчил жаш» гезитинде, «Ала-Too» журналында, «Кыргызстан» басмасында редактор, бөлүм башчы (1961–1967), 1967-жылдан Кыргыз мамлекеттик университетинде доцент, профессор, факультеттин деканы, 1976–2009-жылдары кыргыз адабияты кафедрасынын башчысы, Кыргыз Республикасынын Президентине караштуу мамлекеттик тил боюнча улуттук комиссиясынын, Улуттук Аттестациялоо Koмиссиясынын президиум мүчөсү болуп иштеген. «Байчечекей» (1964), «Тоолор менен сырдашуу» (1968), «Чыгармалар жана ойлор» (1974), «Жаркын өмүр» (1975), «Жолдор жана тагдырлар» (1981), «Таазим» (1987), «Замана» (1994), «Талант сыры» (1994), «Дил сыры» (2004) ырлар жана поэмалар жыйнактары, адабий сын макалалары, ошондой эле «Баатырлар сымбаты» (1965) аттуу очерки чыккан.

15 монография, адабий сын китептери, 23 окуу китептери, программалары, 600гө жакын макалалары жарык көргөн. Жогорку окуу жайлар үчүн кыргыз адабиятынын тарыхы боюнча окуу китебин биринчи жолу жазган (1982). 11-класстар үчүн «Кыргыз адабияты» жана 5-класстар үчүн «Биздин адабият» окуу китептеринин авторлорунун бири. К. Артыкбаев Кыргыз мамлекеттик улуттук университетине Ж. Баласагындын ысмын ыйгаруу үчүн аракеттерди жасаган илимпоздордун бири. Кытай өлкөсүндөгү кыргыздардын оозеки чыгармачылыгын жана адабиятын изилдеп, Кыргыз мамлекеттик университетинин студенттерине лекциялык курсту киргизген. Бир нече дүйнөлүк акындардын ырларын кыргыз тилине которгон. «Ардак Белгиси» ордени жана Даңк медалы менен сыйланган.
Эмг.: Чалгын. Ф., 1962; Изденуулөр жана табылгалар. Ф., 1966; Сын сапары. Ф., 1970; Мезгил элестери. Ф., 1979; Кыргыз совет адабиятынын тарыхы. Ф., 1982; Тандалмалар. Ф., 1984; Кубанычбек Маликовдун чыгармачылыгы. Ф., 1992; Жусуп Баласагын жана Махмуд Кашкардын мурастары. Б., 1999; Аалы Токомбаев. Б., 2003; XX кылымдагы кыргыз адабиятынын тарыхы. Б., 2004; Бүтпөгөн күрөш баяны. Б., 2006.