Difference between revisions of "АРИЛЕР"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
м (1 версия)
м (→‎top: категория кошуу)
 
(4 intermediate revisions by 3 users not shown)
1 -сап: 1 -сап:
инди-европалык (инди-ирандык)
'''АРИЛЕР–''' инди-европалык (инди-ирандык) тилдик жалпылыкка кирген элдердин аталышы. «Арилер» деген түшүнүк 19-кылымдын орто ченинен инди-европа тилдеринде сүйлөгөн урууларды <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> элдерди айырмалап белгилөө маанисинде айтыла баштаган. Инди-иран тилинде сүйлөгөн элдер эң байыркы жазма эстеликтерде эле коңшу же каратып алынган элдерден айырмаланып, толук укуктуу, таза кандуу адамдар экендигин белгилөө үчүн өзүлөрүн Арилер деп аташкан. Арилер деген сөздөн бир катар географиялык <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> этностук аталыштар келип чыккан. Мисалы, Ирандын азыр­кы аталышы (Aryanam – «Арилер» өлкөсү) ушул сөздөн алынган. Айрым уруулар да өзүн өзү Арилер деп аташкан (мидиялык аризанттар уруусу - «Арилер» уруусу, Арилердин сармат уруусу, осетиндердин түпкү теги болгон – аландар – «аллен» – ба­йыркы иран сөзү агуапа ж. б.). Расисттик адабиятта (асыресе фашисттик Германияда) Арилер термини өтө бир жактуу, илимге жат мүнөз алган. Алар өзгөчө «жогорку» арийлик расанын бар экендигин <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> аны негизинен немистер түзөөрүн далилдөөгө аракеттенишкен.<br>
тилдик жалпылыкка кирген элдердин аталышы. «А.» деген түшүнүк 19-к-дын орто ченинен
[[Категория:1-Том]]
инди-европа тилдеринде сүйлөгөн урууларды
ж-а элдерди айырмалап белгилөө маанисинде
айтыла баштаган. Инди-иран тилинде сүйлөгөн
элдер эң байыркы жазма эстеликтерде эле коңшу же каратып алынган элдерден айырмаланып, толук укуктуу, таза кандуу адамдар экендигин белгилөө үчүн өзүлөрүн А. деп аташкан.
А. деген сөздөн бир катар геогр. ж-а этностук
аталыштар келип чыккан. Мис., Ирандын азыр&#0173;кы аталышы (Aryanam – «А.» өлкөсү) ушул
сөздөн алынган. Айрым уруулар да өзүн өзү А.
деп аташкан (мидиялык аризанттар уруусу -
«А.» уруусу, А-дин сармат уруусу, осетиндердин
түпкү теги болгон – аландар – «аллен» – ба&#0173;йыркы иран сөзү агуапа ж. б.). Расисттик ад-тта
(асыресе фашисттик Германияда) А. термини өтө
бир жактуу, илимге жат мүнөз алган. Алар
өзгөчө «жогорку» арийлик расанын бар экендигин ж-а аны негизинен немистер түзөөрүн далилдөөгө аракеттенишкен.<br>
 

10:16, 12 Сентябрь (Аяк оона) 2024 -га соңку версиясы

АРИЛЕР– инди-европалык (инди-ирандык) тилдик жалпылыкка кирген элдердин аталышы. «Арилер» деген түшүнүк 19-кылымдын орто ченинен инди-европа тилдеринде сүйлөгөн урууларды жана элдерди айырмалап белгилөө маанисинде айтыла баштаган. Инди-иран тилинде сүйлөгөн элдер эң байыркы жазма эстеликтерде эле коңшу же каратып алынган элдерден айырмаланып, толук укуктуу, таза кандуу адамдар экендигин белгилөө үчүн өзүлөрүн Арилер деп аташкан. Арилер деген сөздөн бир катар географиялык жана этностук аталыштар келип чыккан. Мисалы, Ирандын азыр­кы аталышы (Aryanam – «Арилер» өлкөсү) ушул сөздөн алынган. Айрым уруулар да өзүн өзү Арилер деп аташкан (мидиялык аризанттар уруусу - «Арилер» уруусу, Арилердин сармат уруусу, осетиндердин түпкү теги болгон – аландар – «аллен» – ба­йыркы иран сөзү агуапа ж. б.). Расисттик адабиятта (асыресе фашисттик Германияда) Арилер термини өтө бир жактуу, илимге жат мүнөз алган. Алар өзгөчө «жогорку» арийлик расанын бар экендигин жана аны негизинен немистер түзөөрүн далилдөөгө аракеттенишкен.