Difference between revisions of "АНТИНОМИЯ"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
м (1 версия)
м (→‎top: категория кошуу)
 
(4 intermediate revisions by 3 users not shown)
1 -сап: 1 -сап:
(''анти...'' ж-а гр. nomos – мыйзам, сөзмө-сөз, мыйзамдагы карама-каршылык) –
'''АНТИНОМИЯ''' (''анти...'' <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> гр. nomos – мыйзам, сөзмө-сөз, мыйзамдагы карама-каршылык) – ой-пикирдин, ой жорутуунун ортосундагы каршы келүүчүлүк. Ал юридикалык мааниге ээ болгон <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> эки мыйзамдын ортосундагы карама-каршылыкты же өзүнчө мыйзамдын ички карама-каршылыктарын түшүндүрөт. 1-кылымда терминди көрсөтүлгөн мааниде Квинтилиан, кийинчерээк – Гермоген, Плутарх, Августин ж. б. колдонушкан. Юстиниандын кодексинде укук «коллизиясы» качан мыйзам өзүнө-өзү карама-каршы чыккан учур антиномия аталган. Анын философиялык мааниси Канттын «Таза акыл сыны» эмгегинде бааланган. Аристотелдин айтуусу боюнча ал дүйнөнү бир бүтүн катары караганда адамдын акыл-эсинде пайда болот. Антиномия жөнүндөгү Канттын окуусу диалектикалык логиканын фундаменталдык өбөлгөсү катары немец классикалык идеализми тарабынан ар тараптуу өнүккөн. Гегелдин диалектикасында антиномия карама-каршылыктын синтездик түшүнүгү болуп кайра түзүлгөн.
ой-пикирдин, ой жорутуунун ортосундагы каршы келүүчүлүк. Ал юрид. мааниге ээ болгон
ж-а эки мыйзамдын ортосундагы карама-каршылыкты же өзүнчө мыйзамдын ички карамакаршылыктарын түшүндүрөт. 1-к-да терминди
көрсөтүлгөн мааниде Квинтилиан, кийинчерээк – Гермоген, Плутарх, Августин ж. б. колдонушкан. Юстиниандын кодексинде укук «коллизиясы» качан мыйзам өзүнө-өзү карама-каршы чыккан учур А. аталган. Анын филос. мааниси Канттын «Таза акыл сыны» эмгегинде бааланган. Аристотелдин айтуусу б-ча ал дүйнөнү
бир бүтүн катары караганда адамдын акыл-эсинде пайда болот. А. ж-дөгү Канттын окуусу диалек. логиканын фундаменталдык өбөлгөсү катары немец классикалык идеализми тарабынан
ар тараптуу өнүккөн. Гегелдин диалектикасында А. карама-каршылыктын синтездик түшүнүгү
болуп кайра түзүлгөн. ''Ш. К. Алиева.''<br>


''Ш. К. Алиева.''<br>
[[Категория:1-Том]]

09:59, 12 Сентябрь (Аяк оона) 2024 -га соңку версиясы

АНТИНОМИЯ (анти... жана гр. nomos – мыйзам, сөзмө-сөз, мыйзамдагы карама-каршылык) – ой-пикирдин, ой жорутуунун ортосундагы каршы келүүчүлүк. Ал юридикалык мааниге ээ болгон жана эки мыйзамдын ортосундагы карама-каршылыкты же өзүнчө мыйзамдын ички карама-каршылыктарын түшүндүрөт. 1-кылымда терминди көрсөтүлгөн мааниде Квинтилиан, кийинчерээк – Гермоген, Плутарх, Августин ж. б. колдонушкан. Юстиниандын кодексинде укук «коллизиясы» качан мыйзам өзүнө-өзү карама-каршы чыккан учур антиномия аталган. Анын философиялык мааниси Канттын «Таза акыл сыны» эмгегинде бааланган. Аристотелдин айтуусу боюнча ал дүйнөнү бир бүтүн катары караганда адамдын акыл-эсинде пайда болот. Антиномия жөнүндөгү Канттын окуусу диалектикалык логиканын фундаменталдык өбөлгөсү катары немец классикалык идеализми тарабынан ар тараптуу өнүккөн. Гегелдин диалектикасында антиномия карама-каршылыктын синтездик түшүнүгү болуп кайра түзүлгөн.

Ш. К. Алиева.