Difference between revisions of "«АК МӨӨР» поэмасы"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
180-227>KadyrM
 
(9 intermediate revisions by 3 users not shown)
1 -сап: 1 -сап:
– поэма; махабатты тепсеген со&#0173;циал. теңсиздикти айыптаган чыгарма. Поэма&#0173;нын бир нече варианты бар. Алгач 1923&#8209;ж. Та&#0173;ластан Ө. Кудайбергеновдон ж&#8209;а С. Бокочиев&#0173;ден К. Мифтаков жазып алган. Экинчи вариан&#0173;тын да К. Мифтаков манасчы Ж. Кожековдун айтуусунда 1936&#8209;ж. кагазга түшүргөн. Үчүнчү варианты 1940&#8209;ж. А. Боронбаевден, А. Чороба&#0173;евден, төртүнчү вариант К. Акыевден жазылып алынган. 1957&#8209;ж. А. Эшматов поэманын өз ал&#0173;дынчалыгы м&#8209;н айтылган вариантын түзгөн.<br>
'''«АК МӨӨР»''' – поэма. Сүйүүнү тепсеген со­циалдык теңсиздикти айыптаган чыгарма. Поэма­нын бир нече варианты бар. Алгач 1923‑жылы  Та­ластан Ө. Кудайбергеновдон <span cat='ж.кыск' oldv='ж‑а'>жана</span> С. Бокочиев­ден К. Мифтаков жазып алган. Экинчи вариан­тын да К. Мифтаков манасчы Ж. Кожековдун айтуусунда 1936‑жылы  кагазга түшүргөн. Үчүнчү варианты 1940‑жылы  А. Боронбаевден, А. Чороба­евден, төртүнчү вариант К. Акыевден жазылып алынган. 1957‑жылы  А. Эшматов поэманын өз ал­дынчалыгы <span cat='ж.кыск' oldv='м‑н'>менен</span> айтылган вариантын түзгөн.<br>1958-жылы  Ош областынын Ала‑Бука районунда жашаган Б. Жолдошевден А. Токомбаева дагы бир ва­риантын жазып келген. 1965‑жылы Кетмен‑Төбөдөн С. Дыйканбаевден дагы бир вариант жазылып алынган. Поэманын башатында «Болоттун ыры», «Болоттун арманы», «Мөөрдүн арманы» деген өз‑өзүнчө тарыхый ыр дастандары тү­зүлгөн. Бара‑бара алардын тегерегинде окуя улам кеңейип отуруп, поэмалык деңгээлге көтө­рүлгөн. Анын негизги каармандары Жантай хан, Ак Мөөр, Болот тарыхта болгон инсандар, XIX кылымда жашаган реалдуу адамдар. Поэманын окуясы да таза автордук же айтуучулук кыял­дануудан жаралган эмес, анын мазмундук өзө­гүндө чындык окуя жатат. К. Акыев түзгөн ва­риант кескин айырмалуу, ал «Ак Мөөрдү» то­лук түрдө эпикалык формага түшүргөн. Кийин С. Эралиев (1959), А. Токтомушев (1971) «Ак Мөөр» поэмасын жаратышкан. А. Осмоновдун «Ак Мөөр» драмасы республикалык элдик театрларда ко­юлган. 1968-жылы  «Ак Мөөр» тасмасы (режиссёру М. Убукеев) тартылган.
ж. Ош обл&#8209;нун Ала&#8209;Бука р&#8209;нунда жашаган Б. Жолдошевден А. Токомбаева дагы бир ва&#0173;риантын жазып келген. 1965&#8209;ж. Кетмен&#8209;Төбөдөн С. Дыйканбаевден дагы бир вариант жазылып алынган. Поэманын башатында «Болоттун
[[Файл:Ак мөөр.jpg|left|thumb|250x250px|Ак Мөөрдүн ролунда Таттыбүбү Турсунбаева]]
ыры», «Болоттун арманы», «Мөөрдүн арманы» деген өз&#8209;өзүнчө тарыхый ыр дастандары тү&#0173;зүлгөн. Бара&#8209;бара алардын тегерегинде окуя улам кеңейип отуруп, поэмалык деңгээлге көтө&#0173;рүлгөн. Анын негизги каармандары Жантай хан, Ак Мөөр, Болот тарыхта болгон инсандар, 19&#8209;к&#8209;да жашаган реалдуу адамдар. Поэманын окуясы да таза автордук же айтуучулук кыял&#0173;дануудан жаралган эмес, анын мазмундук өзө&#0173;гүндө чындык окуя жатат. К. Акыев түзгөн ва&#0173;риант кескин айырмалуу, ал «Ак Мөөрдү» то&#0173;лук түрдө эпикалык формага түшүргөн. Кийин С. Эралиев (1959), А. Токтомушев (1971) «Ак Мөөр» поэмасын жаратышкан. А. Осмоновдун «Ак Мөөр» драмасы респ. элдик театрларда ко&#0173;юлган. «Ак Мөөр» фильми (реж. М. Убукеев, 1968) тартылган.<br>
[[Файл:Жантай.jpg|thumb|Жантай хандын ролунда Муратбек Рыскулов]]
 
[[Файл:Болот.jpg|center|thumb|256x256px|Болоттун ролунда  Болот Бейшеналиев]]
<br>
[[Категория:1-Том]]

14:41, 17 -октябрь (Тогуздун айы) 2024 -га соңку версиясы

«АК МӨӨР» – поэма. Сүйүүнү тепсеген со­циалдык теңсиздикти айыптаган чыгарма. Поэма­нын бир нече варианты бар. Алгач 1923‑жылы Та­ластан Ө. Кудайбергеновдон жана С. Бокочиев­ден К. Мифтаков жазып алган. Экинчи вариан­тын да К. Мифтаков манасчы Ж. Кожековдун айтуусунда 1936‑жылы кагазга түшүргөн. Үчүнчү варианты 1940‑жылы А. Боронбаевден, А. Чороба­евден, төртүнчү вариант К. Акыевден жазылып алынган. 1957‑жылы А. Эшматов поэманын өз ал­дынчалыгы менен айтылган вариантын түзгөн.
1958-жылы Ош областынын Ала‑Бука районунда жашаган Б. Жолдошевден А. Токомбаева дагы бир ва­риантын жазып келген. 1965‑жылы Кетмен‑Төбөдөн С. Дыйканбаевден дагы бир вариант жазылып алынган. Поэманын башатында «Болоттун ыры», «Болоттун арманы», «Мөөрдүн арманы» деген өз‑өзүнчө тарыхый ыр дастандары тү­зүлгөн. Бара‑бара алардын тегерегинде окуя улам кеңейип отуруп, поэмалык деңгээлге көтө­рүлгөн. Анын негизги каармандары Жантай хан, Ак Мөөр, Болот тарыхта болгон инсандар, XIX кылымда жашаган реалдуу адамдар. Поэманын окуясы да таза автордук же айтуучулук кыял­дануудан жаралган эмес, анын мазмундук өзө­гүндө чындык окуя жатат. К. Акыев түзгөн ва­риант кескин айырмалуу, ал «Ак Мөөрдү» то­лук түрдө эпикалык формага түшүргөн. Кийин С. Эралиев (1959), А. Токтомушев (1971) «Ак Мөөр» поэмасын жаратышкан. А. Осмоновдун «Ак Мөөр» драмасы республикалык элдик театрларда ко­юлган. 1968-жылы «Ак Мөөр» тасмасы (режиссёру М. Убукеев) тартылган.

Ак Мөөрдүн ролунда Таттыбүбү Турсунбаева
Жантай хандын ролунда Муратбек Рыскулов
Болоттун ролунда Болот Бейшеналиев