Difference between revisions of "АТМОСФЕРА БАСЫМЫ"
м (→top: категория кошуу) |
|||
| (One intermediate revision by one other user not shown) | |||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АТМОСФЕРА | '''АТМОСФЕРА БАСЫМЫ ‒''' атмосферадагы абанын жер бетине <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> андагы бардык нерсеге болгон гидростатикалык басымы. Атмосфера басымы ‒ ат<span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>мосферан</span>ын абалын мүнөздөөчү негизги чоӊдук, ат<span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>мосферан</span>ын ар бир чекитиндеги басым анын жогору жагындагы абанын салмагы <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> аныкталат. Бир литр абанын салмагы 1,2928 ''г'', ал 1 ''см''<sup>2</sup> аянтка 1033 ''г'' басым жасайт. Атмосфера басымы ''барометр'' же гипсотермометр <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> өлчөнөт. Ал миллибар (''мбар''), ньютондун чарчы метрге болгон катышы (''н/м''<sup>2</sup>) же 0°Сге келтирилген барометрдеги сымап мамычасынын бийиктиги (760 ''мм'') <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> оордук күчүнүн ылдамдануусунун нормалдык (деӊиз деӊгээлинен <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> 45° кеӊдик боюнча) чоӊдугу <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> туюнтулат. Кабыл алынган нормалдуу атмосфера басымы 760 ''мм сым. мам.'' =1013,25 ''мбар'' =101325 ''н/м''<sup>2</sup>. Бийиктик жогорулаган сайын атмосфера басымы азая берет: 5 ''км'' бийиктикте атмосфера басымы жер бетиндегиден эки эсеге аз. Ал жер бетинде ар кайсы жерлерге <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> убакытка жараша өзгөрүп турат. Бирок түрдүү өзгөрүүлөргө (циклон ж. б.) карабастан, жер бетиндеги жылдык орточо атмосфера басымы бир калыпта болот. Деӊиз деӊгээлиндеги бийиктикте байкалган эӊ төмөнкү басым 584 ''мм,'' эӊ жогорку 808,7 ''мм.'' | ||
[[Категория:1-Том]] | |||
10:48, 12 Сентябрь (Аяк оона) 2024 -га соңку версиясы
АТМОСФЕРА БАСЫМЫ ‒ атмосферадагы абанын жер бетине жана андагы бардык нерсеге болгон гидростатикалык басымы. Атмосфера басымы ‒ атмосферанын абалын мүнөздөөчү негизги чоӊдук, атмосферанын ар бир чекитиндеги басым анын жогору жагындагы абанын салмагы менен аныкталат. Бир литр абанын салмагы 1,2928 г, ал 1 см2 аянтка 1033 г басым жасайт. Атмосфера басымы барометр же гипсотермометр менен өлчөнөт. Ал миллибар (мбар), ньютондун чарчы метрге болгон катышы (н/м2) же 0°Сге келтирилген барометрдеги сымап мамычасынын бийиктиги (760 мм) жана оордук күчүнүн ылдамдануусунун нормалдык (деӊиз деӊгээлинен жана 45° кеӊдик боюнча) чоӊдугу менен туюнтулат. Кабыл алынган нормалдуу атмосфера басымы 760 мм сым. мам. =1013,25 мбар =101325 н/м2. Бийиктик жогорулаган сайын атмосфера басымы азая берет: 5 км бийиктикте атмосфера басымы жер бетиндегиден эки эсеге аз. Ал жер бетинде ар кайсы жерлерге жана убакытка жараша өзгөрүп турат. Бирок түрдүү өзгөрүүлөргө (циклон ж. б.) карабастан, жер бетиндеги жылдык орточо атмосфера басымы бир калыпта болот. Деӊиз деӊгээлиндеги бийиктикте байкалган эӊ төмөнкү басым 584 мм, эӊ жогорку 808,7 мм.