Difference between revisions of "АМЁБАЛАР"
м (→top: категория кошуу) |
|||
| (3 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АМЁБАЛАР''' (Amoebina) – жөнөкөйлөр тибинин тамыр буттуулар классына кирүүчү организмдер. Микроскоп аркылуу караганда өлчөмү 20дан 700 ''мкмте'' жетет. Дене формасы туруктуу эмес. Тузсуз, кээде деңиз сууларында, ылайлуу көлмөдө, кээ бири жер кыртышында жашайт. Бактериялар, бир клеткалуу балырлар <span cat="ж.кыск" oldv="ж-а">жана</span> майда жөнөкөй жаныбарлар <span cat="ж.кыск" oldv="м-н">менен</span> азыктанат. Жыныссыз, бөлүнүү жолу <span cat="ж.кыск" oldv="м-н">менен</span> көбөйөт. Ал кыймылдоо <span cat="ж.кыск" oldv="ж-а">жана</span> азыктануу учурунда цитоплазмалык денесинен убактылуу өсүндү-псевдоподияларды пайда кылат. Алар ошол жалган буттары (псевдоподиялар) <span cat="ж.кыск" oldv="м-н">менен</span> жылат <span cat="ж.кыск" oldv="ж-а">жана</span> жемин кармайт. Жалган буттары <span cat="ж.кыск" oldv="м-н">менен</span> кармаган жеминин айланасына цитоплазмадан азык сиңирүү зили бүлүнүп, сиңирүү вакуоласы пайда болот. Азык ошол вакуоланын ичинде эрип, цитоплазмага сиңет. Сиңген азык калдыгы <span cat="ж.кыск" oldv="ж-а">жана</span> суу жыйрылуу вакуоласы аркылуу сыртка чыгарылат. Жашоого оңтойсуз шартта (азыктын жетишсиздиги, суук, көлмөлөрдүн соолушу) Амёбалардын денеси тоголоктолуп, сырты тыгыз кабык (циста) <span cat="ж.кыск" oldv="м-н">менен</span> | |||
[[File:АМЁБАЛАР_50.png | thumb | Протей амёбасы: 1- | [[File:АМЁБАЛАР_50.png | thumb | Протей амёбасы: 1- | ||
эктоплазма; 2-эндоплазма; 3-синбей калган азык калдыгы | эктоплазма; 2-эндоплазма; 3-синбей калган азык калдыгы | ||
| 6 -сап: | 5 -сап: | ||
4-жыйрылткыч вакуоль; 5-ядро; 6-азык | 4-жыйрылткыч вакуоль; 5-ядро; 6-азык | ||
сиңиргич вакуоль.]] | сиңиргич вакуоль.]] | ||
капталат. Оңтойлуу шартта циста жоюлуп, | капталат. Оңтойлуу шартта циста жоюлуп, Амёбалар мурдагы калыбына келет. Амёбалардын жүзгө жакын түрү омурткалуу жаныбарларда мителик кылат. | ||
түрү омурткалуу жаныбарларда мителик кылат. | [[Категория:1-Том]] | ||
09:30, 12 Сентябрь (Аяк оона) 2024 -га соңку версиясы
АМЁБАЛАР (Amoebina) – жөнөкөйлөр тибинин тамыр буттуулар классына кирүүчү организмдер. Микроскоп аркылуу караганда өлчөмү 20дан 700 мкмте жетет. Дене формасы туруктуу эмес. Тузсуз, кээде деңиз сууларында, ылайлуу көлмөдө, кээ бири жер кыртышында жашайт. Бактериялар, бир клеткалуу балырлар жана майда жөнөкөй жаныбарлар менен азыктанат. Жыныссыз, бөлүнүү жолу менен көбөйөт. Ал кыймылдоо жана азыктануу учурунда цитоплазмалык денесинен убактылуу өсүндү-псевдоподияларды пайда кылат. Алар ошол жалган буттары (псевдоподиялар) менен жылат жана жемин кармайт. Жалган буттары менен кармаган жеминин айланасына цитоплазмадан азык сиңирүү зили бүлүнүп, сиңирүү вакуоласы пайда болот. Азык ошол вакуоланын ичинде эрип, цитоплазмага сиңет. Сиңген азык калдыгы жана суу жыйрылуу вакуоласы аркылуу сыртка чыгарылат. Жашоого оңтойсуз шартта (азыктын жетишсиздиги, суук, көлмөлөрдүн соолушу) Амёбалардын денеси тоголоктолуп, сырты тыгыз кабык (циста) менен
капталат. Оңтойлуу шартта циста жоюлуп, Амёбалар мурдагы калыбына келет. Амёбалардын жүзгө жакын түрү омурткалуу жаныбарларда мителик кылат.