Difference between revisions of "АЙКЕЛДЕР"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
м (1 версия)
 
м (→‎top: категория кошуу)
 
(8 intermediate revisions by 6 users not shown)
1 -сап: 1 -сап:
  – орто кылымдардагы көчмөн түрк тилдүү урууларына таандык мүрзөлөрдөгү обо­чо атайын аянтка орнотулган, маркумдун эле­си түшүрүлгөн таш эстеликтер.
'''АЙКЕЛДЕР''' – орто кылымдардагы көчмөн түрк тилдүү урууларына таандык мүрзөлөрдөгү обо­чо атайын аянтка орнотулган, маркумдун эле­си түшүрүлгөн таш эстеликтер.[[File:АЙКЕЛДЕР54.png | thumb|none]]
[[File:АЙКЕЛДЕР54.png | thumb | none]]
Байыркы түрк рун жазууларында «бедиз» деген ат <span cat='ж.кыск' oldv='м‑н'>менен</span> белгилүү. Айкелдер  монголоид түспөлдөгү адамдарга окшош келип, алардын көпчүлүгүнө адамдын турпаты, курал‑жабдыгы же колуна кармаган чөйчөгү (чөйчөк молчулукту, ырыскыны чагылдырган), кушу, айрым учурларда сөйкө, билериктери, кийим‑кечесинин деталдары <span cat='ж.кыск' oldv='м‑н'>менен</span> кошо чегилген. Айкелдердин бийиктиги 0,4–3 ''м.'' Алардын көпчүлүгү жоо­кер түспөлүндө. Аял түспөлүндөгү айкелдер сейрек кездешет. Айрым учурларда айкелдер жеңилген жоонун башчысына карата да жасалган. Айкелдер  Монго­лиядан, Европанын түштүк-чыгыш талаалары­нан, Борбордук  Азиядан, Түштүк Сибирден, Алтайдан кездешет. Алгачкы айкелдер байыркы көчмөн элдерге (скиф, хунн, авар ж. б.), көпчүлүгү 6–13‑кылымдардагы кыргыз, огуз, кыпчак ж. б. түрк тилдүү элдерге таандык. Мындай айкелдер Кыргызстандын Нарын, Талас, Чүй, Ысык‑Көл өрөөндөрүнөн көп табылган. Айкелдер  Кыргызстанда 6‑кылымдан 10‑кылымга чейин коюлуп, ислам дини тарала баштагандан кийин бул салт акырындап жоюла баштаган.<br>
Байыркы түрк рун жазууларында «бедиз» деген ат м&#8209;н белгилүү. А. монголоид түспөлдөгү адамдарга окшош ке лип, алардын көпчүлүгүнө адамдын турпаты, курал&#8209;жабдыгы же колуна кармаган чөйчөгү (чөйчөк молчулукту, ырыскыны чагылдырган), кушу, айрым учурларда сөйкө, билериктери, кийим&#8209;кечесинин деталдары м&#8209;н кошо чегилген.<br>
                                                                                                                      ''К. Табалдиев.''<br>
А&#8209;дин бийикт. 0,4–3 ''м.'' Алардын көпчүлүгү жоо­кер түспөлүндө. Аял түспөлүндөгү А&#8209;дер сейрек кездешет. Айрым учурларда А. жеңилген жоонун <br>
[[Категория:1-Том]]
башчысына карата да жасалган. А. Монго­лиядан, Европанын түш.-чыгыш талаалары­нан, Борб. Азия дан, Түш. Сибирден, Алтайдан кездешет. Алгачкы А. байыркы көчмөн элдерге (скиф, хунн, авар ж. б.) көпчүлүгү 6–13&#8209;к&#8209;дагы кыргыз, огуз, кыпчак ж. б. түрк тилдүү элдерге таандык. Мындай А. Кырг&#8209;ндын Нарын, Талас, Чүй, Ысык&#8209;Көл өрөөндөрүнөн көп табылган. А. Кырг&#8209;нда 6&#8209;к&#8209;дан 10&#8209;к&#8209;га чейин коюлуп, ис лам дини тарала баштагандан кийин бул салт акырындап жоюла баштаган.<br>
''К. Табалдиев.''<br>
 

08:41, 12 Сентябрь (Аяк оона) 2024 -га соңку версиясы

АЙКЕЛДЕР – орто кылымдардагы көчмөн түрк тилдүү урууларына таандык мүрзөлөрдөгү обо­чо атайын аянтка орнотулган, маркумдун эле­си түшүрүлгөн таш эстеликтер.

АЙКЕЛДЕР54.png

Байыркы түрк рун жазууларында «бедиз» деген ат менен белгилүү. Айкелдер монголоид түспөлдөгү адамдарга окшош келип, алардын көпчүлүгүнө адамдын турпаты, курал‑жабдыгы же колуна кармаган чөйчөгү (чөйчөк молчулукту, ырыскыны чагылдырган), кушу, айрым учурларда сөйкө, билериктери, кийим‑кечесинин деталдары менен кошо чегилген. Айкелдердин бийиктиги 0,4–3 м. Алардын көпчүлүгү жоо­кер түспөлүндө. Аял түспөлүндөгү айкелдер сейрек кездешет. Айрым учурларда айкелдер жеңилген жоонун башчысына карата да жасалган. Айкелдер Монго­лиядан, Европанын түштүк-чыгыш талаалары­нан, Борбордук Азиядан, Түштүк Сибирден, Алтайдан кездешет. Алгачкы айкелдер байыркы көчмөн элдерге (скиф, хунн, авар ж. б.), көпчүлүгү 6–13‑кылымдардагы кыргыз, огуз, кыпчак ж. б. түрк тилдүү элдерге таандык. Мындай айкелдер Кыргызстандын Нарын, Талас, Чүй, Ысык‑Көл өрөөндөрүнөн көп табылган. Айкелдер Кыргызстанда 6‑кылымдан 10‑кылымга чейин коюлуп, ислам дини тарала баштагандан кийин бул салт акырындап жоюла баштаган.

                                                                                                                     К. Табалдиев.