АЖАРИЯ АВТОНОМИЯЛЫК РЕСПУБЛИКАСЫ

АЖАРИЯ (Ачара), Ажар Автономия Республикасы (Ачарис Автономиури Республика) Грузин Республикасынын курамында. Аянты 2,9 миң км². Калкы 36,5 миң (2015). Ажарияда 5 район, 2 шаар, 7 шаарча бар. Борбору – Батуми шаары. Закавказьенин түштүк-батышынан орун ал­ган. Деңиз боюнда республиканы аралап, Колхида ой­дуңунун ичке тилкеси созулуп жатат. Деңиз жээги менен тоо этектеринин климаты жылуу жана нымдуу субтропиктик, тоолуу аймактары нымдуу, мелүүн жана суук. Январдын орточо температурасы деңиз жээктеринде 4–6°С, тоолорун­да 2°Сден –2°Сге чейин, июлдуку 22–23°С жана 16–20°С. Жылдык жаан‑чачыны 1000–2800 ммге чейин. Негизги дарыясы – Чорох. Ойдуңдуу аймактарында аллювий жана саз топурактары таралган. Аймагынын 50%дан ашыгын жазы жана ийне жалбырактуу токой ээлейт. Жээк тилкелеринде субтропик өсүмдүктөрү өсөт. Кинтри­ши коругу, Батуми ботаникалык багы уюшулган.
Негизинен ажар, грузин (325 миң, 1993), ошондой эле орус, армян ж. б. улут өкүлдөрү жашайт. Шаар­лары: Батуми, Кобулети. Шаар калкы 48%ды түзөт. Калкынын орточо жыштыгы 1 км² 103,2 жерге киши.
Б. з. ч. 6–4‑кылымдарда Колхида падышачылыгынын, кийин Иберия падышачылыгынын курамына кирген. Б. з. 4‑кылымынан Лазика мамлекетине карап, андан соң, 8‑кылымдан Абхаз падышачылыгынын бир бөлүгү болуп калган. 10‑кылымда бириккен Грузия мамлекетине кирген. 11‑кылымда селжук, 13-кылымда монгол‑татар жапырыгына учураган. 16­-кылымдын ортосунда Батум (Батуми) облусунун борбору жана анын округдары Осмон империясынын курамына кирип, жергиликтүү калк ислам динин тута баштаган. 1878‑ж. Россияга (Батум облусу) кошу­луп, Кутаиси губерниясынын курамына кирги­зилген. 1918–21‑ж. Батумда бир нече жолу бий­лик алмашылган. 1921‑ж. Карсск тынчтык ке­лишими боюнча Грузиянын курамындагы Батуми­нин автономия статусун сактап калууга Түркия менен Советтик Россия гарант болушкан. 1921‑ж. 16­-июлда ГССРдин курамында Ажар АССРи түзүл­гөн. 1922‑жылдын декабрынан Грузиянын бир бөлүгү катары СССРге кирген. 1990‑жылдын декабрынан азыркыдай аталат.
Негизги өнөр жай тармактары: нефть ажыра­туу, машина куруу (электр-техникалык буюмдар, та­мак‑аш өнөр жайына жабдуу, кеме куруу), та­мак‑аш (чай, тамеки, шарап, консерва ж. б.), жеңил, жыгаччылык. Ажарисцкали ГЭСи ку­рулган. Маанилүү айыл чарба өсүмдүктөрү – чай, цитрус, тамеки, тунг. Жүзүмчүлүк өнүккөн; жүгөрү, лавр, эвкалипт, бамбук да өстүрүлөт. Башкы деңиз порту – Батуми шаары. Деңиз жээгинде Батуми, Кобулети, Цихисдзири, Жашыл Тумшук, Махинжаури курорттору жайгашкан.