АДЫШЕВА Тенти

АДЫШЕВА Тенти (1920-жыл, Ысык‑Көл облусу, Тоң району, Күн Чыгыш айылы – 19. 4. 1984-жыл, Фрунзе шаары) – акын, Кыргыз эл акыны (1980). Кыргыз мамлекеттик университетинин филология факультетин бүтүргөн (1955), Кыргызстан ЛKCM Борбордук Комитетинин секретары (1937), Биринчи Май райондук аткаруу комитетинин председатели (1949–1951), Республикалык саясий жана илим‑билим боюнча комитет­тин бөлүм башчысы, Автор­лордун укугун коргоонун Бүткүл союздук башкармасынын Кыргызстандагы бөлүмү­нүн башчысы (1956–1976) болуп эмгектенген. Адабият ишине 1947‑жылдан баштап киришкен. Алгачкы жый­нагы «Заманым» 1961‑жылы жарык көргөн. Чы­гармаларында акын Ата Мекен, тууган жер, мезгил, өмүр сыяктуу темаларга кайрылып, өз учурундагы коомдук‑саясий турмуш окуялары­на үн кошуп турган. Эски жана жаңы заманды, элдин турмушунда соңку мезгилде болуп жаткан

өзгөрүүлөрдү көбүнчө кыз‑келиндердин таг­дырлары аркылуу чагылдырган. Акындын «Жа­рык дүйнө» (1965), «Таалай» (1972), «Ырлар жа­на поэмалар» (1979), «Ой толгоо» (1980), «Менин күнүм» (1983) аттуу китептерине, чыгарма­лар жыйнагынын бир томдугуна (1987) топтол­гон ырларынын өзөк идеясы да ушундай. «Өткөн замандан бир элес», «Каптагайдын кызы», «Жа­ңылдын элеси», «Таалай», «Эстелик» жана башка поэ­малардын дээрлик бардыгы аялдар темасына ар­налган. Аталган поэмалардын арасынан идея­лык мазмуну жана көркөмдүк касиети жагынан «Жаңылдын элеси» айырмаланып турат. Чыгар­ма Жаңыл Мырза жөнүндөгү элдик аңыздын неги­зинде жазылган. «Кылы үзүлгөн комузум» эскер­месинде Т. Адышеванын адабиятка жана көркөм чыгармачылыкка карата көз караштары, кыргыздын алгачкы муундагы акын‑жазуучуларынын, көркөм өнөр кыз­маткерлеринин жана илимпоздорунун, 1930–1960-­жылдардагы интеллектуалдык маданий турмушунун калыптануу мезгили жөнүндө баяндалат. «Ардак Белгиси» ордени жана бир нече медалдар менен сыйланган.