Difference between revisions of "«АЛТАН ТОБЧИ»"
324-432>KadyrM |
м (→top: clean up) |
||
| (7 intermediate revisions by 4 users not shown) | |||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''«АЛТАН ТОБЧИ»''' (Алтын топчу) – орто кылымдарга таандык монгол тилиндеги кол жазма. Кол жазманын толук аталышы – «Хандардын теги тууралуу алтын санжыра». Монголдордун үч ири тарыхый чыгармаларынын бири («Асыл санжыра», «Монголдордун купуя тарыхы»). «Алтан тобчинин» эки нускасы бар. Аларды бири-биринен айырмалоо үчүн «Улуу алтан тобчи», «Кичи алтан тобчи» деп шарттуу түрдө аташат. Чыгарманын алгачкы нускасынын автору белгисиз. Ал болжол <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> 17-кылымдын башында жазылган. Монголдорго будда дини таралгандан кийин жазылгандыктан, негизинен диний мүнөздөгү чыгарма. Анда Будда дининин дүйнөдө пайда болушу <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> адам баласынын жаралышы тууралуу мифтик баяндар, ошондой эле Индия, Тибеттин алгачкы башкаруучулары тууралуу уламыштар <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> катар монголдордун тарыхы да берилген. Чыгармадагы ''Чынгыз хан, Үгөдөй,'' Хубилайдан'' тартып, Линданханга чейинки 270'' жыл ичиндеги окуяларды баяндаган бөлүгү тарых илими үчүн өзгөчө баалуу. «Алтан тобчинин» экинчи нускасы монгол ламасы Лубсан Данзан тарабынан 1240-жылы жазылган «Монголдордун купуя тарыхындагы» чыгармада енисейлик кыргыздар, ойроттор, кыпчактар жөнүндө да маалыматтар кездешет.<br> | |||
Кол жазманын толук аталышы – «Хандардын | [[Категория:1-Том]] | ||
теги тууралуу алтын санжыра». Монголдордун | |||
үч ири тарыхый чыгармаларынын бири («Асыл | |||
санжыра», «Монголдордун купуя тарыхы»). | |||
берилген. Чыгармадагы ''Чынгыз хан, Үгөдөй, | |||
Хубилайдан'' тартып, Линданханга чейинки 270 | |||
жыл ичиндеги окуяларды баяндаган бөлүгү тарых илими үчүн өзгөчө баалуу. | |||
16:21, 11 Сентябрь (Аяк оона) 2024 -га соңку версиясы
«АЛТАН ТОБЧИ» (Алтын топчу) – орто кылымдарга таандык монгол тилиндеги кол жазма. Кол жазманын толук аталышы – «Хандардын теги тууралуу алтын санжыра». Монголдордун үч ири тарыхый чыгармаларынын бири («Асыл санжыра», «Монголдордун купуя тарыхы»). «Алтан тобчинин» эки нускасы бар. Аларды бири-биринен айырмалоо үчүн «Улуу алтан тобчи», «Кичи алтан тобчи» деп шарттуу түрдө аташат. Чыгарманын алгачкы нускасынын автору белгисиз. Ал болжол менен 17-кылымдын башында жазылган. Монголдорго будда дини таралгандан кийин жазылгандыктан, негизинен диний мүнөздөгү чыгарма. Анда Будда дининин дүйнөдө пайда болушу жана адам баласынын жаралышы тууралуу мифтик баяндар, ошондой эле Индия, Тибеттин алгачкы башкаруучулары тууралуу уламыштар менен катар монголдордун тарыхы да берилген. Чыгармадагы Чынгыз хан, Үгөдөй, Хубилайдан тартып, Линданханга чейинки 270 жыл ичиндеги окуяларды баяндаган бөлүгү тарых илими үчүн өзгөчө баалуу. «Алтан тобчинин» экинчи нускасы монгол ламасы Лубсан Данзан тарабынан 1240-жылы жазылган «Монголдордун купуя тарыхындагы» чыгармада енисейлик кыргыздар, ойроттор, кыпчактар жөнүндө да маалыматтар кездешет.