Difference between revisions of "Тармактык Энциклопедия:СААТ"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
MMEE_>KadyrM
м (1 версия)
 
(One intermediate revision by the same user not shown)
1 -сап: 1 -сап:
  (Horologium) – Түш. жарым шардагы топ жылдыз, аны 18-к-да фр. астроному Н. Луи де Лакайл белгилеген. Көрүнгөн жылдыз чоңдугу 3,9га барабар. КМШнын түш. кеңдигинен күздүн акырында ж-а кышында көрүнөт.<br>
  – убакытты эсептөөчү курал. С-тын иштеши турактуу мезгилдүү процесстер: Жердин айланышы (Күн сааты), маятниктин (мех. ж-а электр-магнит сааты), кварц пластинкасынын (кварц сааты), камертондун (камертон сааты) термелүүсү, атомдун бир энергия абалынан экинчи абалга өтүшү (кварц сааты) пайдаланылат. С-та убакытты эсептөө пайдаланылуучу процесстин мис., маятниктин термелүүсү мезгилдүү санын өлчөөгө келтирилет. С. турмуш-тиричиликте колдонулуучу ж-а атайын арналыштагы С-ка бөлүнөт. Өтө эле так С-тарга камертондуу (каталыгы ±0,1 сек), кварцтуу (10-7сек), атомдук (10-9 сек) С-тар кирет. Эң алгачкы С. – Күн сааты. Ал б. з. ч. 2 миңинчи жылы пайда болгон. Азыркы мех. С-ты 1657-ж. Х. Гюйгенс жараткан. 20-к-дын 70-ж-дарынан электрондук С. кеңири тараган.<br>
<br>
<br>
[[File:СААТ.jpg | thumb | none]]
[[File:СААТ.jpg | thumb | none]]



13:24, 20 -ноябрь (Жетинин айы) 2023 -га соңку версиясы

– убакытты эсептөөчү курал. С-тын иштеши турактуу мезгилдүү процесстер: Жердин айланышы (Күн сааты), маятниктин (мех. ж-а электр-магнит сааты), кварц пластинкасынын (кварц сааты), камертондун (камертон сааты) термелүүсү, атомдун бир энергия абалынан экинчи абалга өтүшү (кварц сааты) пайдаланылат. С-та убакытты эсептөө пайдаланылуучу процесстин мис., маятниктин термелүүсү мезгилдүү санын өлчөөгө келтирилет. С. турмуш-тиричиликте колдонулуучу ж-а атайын арналыштагы С-ка бөлүнөт. Өтө эле так С-тарга камертондуу (каталыгы ±0,1 сек), кварцтуу (10-7сек), атомдук (10-9 сек) С-тар кирет. Эң алгачкы С. – Күн сааты. Ал б. з. ч. 2 миңинчи жылы пайда болгон. Азыркы мех. С-ты 1657-ж. Х. Гюйгенс жараткан. 20-к-дын 70-ж-дарынан электрондук С. кеңири тараган.