Difference between revisions of "АЗОБЕНЗОЛ"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
м (→‎top: clean up, replaced: м‑н → <span cat='ж.кыск' oldv='м‑н'>менен</span> (3), ж‑а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж‑а'>жана</span> (3))
1 -сап: 1 -сап:
'''АЗОБЕНЗОЛ,''' C<sub>6</sub>H<sub>5</sub>N=NC<sub>6</sub>H<sub>5</sub>– ароматтык эң жөнөкөй азобирикме, мол. с. 182,22. Саргыч ­кызыл кристалл. Б. эрүү t 68°С, сууда эрибейт, орг. эриткичтерде, эфирде, концент. уксус <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> күкүрт к&#8209;таларында эрийт. А. нитробензолду натрий гидрооксидинде цинктин спирттеги эрит­меси же жегич чөйрөдө натрий станити <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> ка­лыбына келтирүүдөн <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> нитробензолдун анилин <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> реакцияга киришинен алынат. А&#8209;дун геом. эки (цис- <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> транс-) формалары бар.  цис&#8209;формасы   транс&#8209;формасы<br>
'''АЗОБЕНЗОЛ,''' C<sub>6</sub>H<sub>5</sub>N=NC<sub>6</sub>H<sub>5</sub>– ароматтык эң жөнөкөй азобирикме, мол. с. 182,22. Саргыч ­кызыл кристалл. Б. эрүү t 68°С, сууда эрибейт, орг. эриткичтерде, эфирде, концент. уксус <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> күкүрт к&#8209;таларында эрийт. Азобензол нитробензолду натрий гидрооксидинде цинктин спирттеги эрит­меси же жегич чөйрөдө натрий станити <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> ка­лыбына келтирүүдөн <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> нитробензолдун анилин <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> реакцияга киришинен алынат. Азобензолдун геом. эки (цис- <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> транс-) формалары бар.  цис&#8209;формасы   транс&#8209;формасы<br>
                                             '''C<sub>6H<sub>5<sub>&#8209;N C<sub>6H<sub>s&#8209;N<br>'''
                                             '''C<sub>6H<sub>5<sub>&#8209;N C<sub>6H<sub>s&#8209;N<br>'''
                                                                   c<sub>6h<sub>5&#8209;n n&#8209;c<sub>6h<sub>5<br>
                                                                   c<sub>6h<sub>5&#8209;n n&#8209;c<sub>6h<sub>5<br>

11:33, 26 Сентябрь (Аяк оона) 2023 -деги абалы

АЗОБЕНЗОЛ, C6H5N=NC6H5– ароматтык эң жөнөкөй азобирикме, мол. с. 182,22. Саргыч ­кызыл кристалл. Б. эрүү t 68°С, сууда эрибейт, орг. эриткичтерде, эфирде, концент. уксус жана күкүрт к‑таларында эрийт. Азобензол нитробензолду натрий гидрооксидинде цинктин спирттеги эрит­меси же жегич чөйрөдө натрий станити менен ка­лыбына келтирүүдөн жана нитробензолдун анилин менен реакцияга киришинен алынат. Азобензолдун геом. эки (цис- жана транс-) формалары бар. цис‑формасы транс‑формасы

                                            C6H5‑N	C6Hs‑N
c6h5‑n n‑c6h5


цис‑формасы транс‑формасы
CeHs‑N C6Hs‑N

c

6h5‑n n‑c6h5

цис‑формасы транс‑формасы
CeHs‑N C6Hs‑N
c6h5‑n n‑c6h5

Булардын туруктуусу – транс‑формасы. А‑го ультракызгылт‑көк нурду таасир кылуудан анын цис‑изомери алынат. А‑ду щелочтогу цинктин чаңы менен калыбына келтирип, гидроазобензол (C6H5‑NH‑NH‑C6H5), А‑дун мол‑сына амин же окситопторду киргизүүдөн синтездик азобоёктор алынат. Аны 1834‑ж. нем. химиги Э. Мичерлих ачкан.

С. А. Адылов.