Difference between revisions of "АЗОТ КИСЛОТАСЫ"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
1 -сап: 1 -сап:
'''АЗОТ КИСЛОТАСЫ,''' HN0<sub>3</sub> – бир негиздүү күчтүү кислота. Түссүз суюктук, тыгыздыгы 1,5 ''г/см<sup>3</sup>,'' кайноо t 86°С, суу <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> жакшы аралашып, азеотроптук аралашманы пайда кылат. Суусуз таза А. к. абада түтөйт. Анын туздары жалпысынан нитраттар, ал эми Na, К,Са, NH<sub>4</sub> туздары селит­ралар деп аталат. Күчтүү окистендиргич. Кон­цент. А. к&#8209;нда металлдардын баары (алтын, пла­тинадан башка) окистенет. Концент. бир көлөм (63% түү) А. к. <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> үч көлөм туз к&#8209;тасынын ара­лашмасы «падыша арагы» деп аталат да, мын­да алтын <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> платина металлдары эрийт. Өнөр жайда аммиакты катализатордун катышуу­сунда окистендирүү <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> алынат: 4NH<sub>3</sub>+50<sub>2</sub>= =4N0+6H<sub>2</sub>0: 4N0<sub>2</sub>+0<sub>2</sub>+2H<sub>2</sub>0=4HN0<sub>3</sub>. Лабор. шартта концент. күкүрт к&#8209;тасын нитраттарга таасир этүүдөн алынат: NaN0<sub>3</sub>+H<sub>2</sub>S0<sub>4</sub>=NaHS0<sub>4</sub>+ +HN0<sub>3</sub>. Өнөр жайда А. к. боёкторду, жарыл гыч заттарды, ''азот жер семирткичтерин'' <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> А. к&#8209;нын туздарын алууда, металлдарды ''(жез, коргошун, кумуш)'' эритүүдө, алтын <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> күмүштү рудадан ажыратууда колдонулат.<br>
'''АЗОТ КИСЛОТАСЫ,''' HN0<sub>3</sub> – бир негиздүү күчтүү кислота. Түссүз суюктук, тыгыздыгы 1,5 ''г/см<sup>3</sup>,'' кайноо t 86°С, суу <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> жакшы аралашып, азеотроптук аралашманы пайда кылат. Суусуз таза Азот  кислотасы абада түтөйт. Анын туздары жалпысынан нитраттар, ал эми Na, К,Са, NH<sub>4</sub> туздары селит­ралар деп аталат. Күчтүү окистендиргич. Кон­центраттык  Азот  кислотасында металлдардын баары (алтын, пла­тинадан башка) окистенет. Концентрат  бир көлөм (63% түү) Азот  к.ислотасы <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> үч көлөм туз кислотасынын ара­лашмасы «падыша арагы» деп аталат да, мын­да алтын <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> платина металлдары эрийт. Өнөр жайда аммиакты катализатордун катышуу­сунда окистендирүү <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> алынат: 4NH<sub>3</sub>+50<sub>2</sub>= =4N0+6H<sub>2</sub>0: 4N0<sub>2</sub>+0<sub>2</sub>+2H<sub>2</sub>0=4HN0<sub>3</sub>. Лабораториялык  шартта концентрат  күкүрт кислотасын нитраттарга таасир этүүдөн алынат: NaN0<sub>3</sub>+H<sub>2</sub>S0<sub>4</sub>=NaHS0<sub>4</sub>+ +HN0<sub>3</sub>. Өнөр жайда Азот  кислотасы боёкторду, жарылгыч заттарды, ''азот жер семирткичтерин'' <span cat='ж.кыск' oldv='ж&#8209;а'>жана</span> Азот  кислотасынын туздарын алууда, металлдарды ''(жез, коргошун, кумуш)'' эритүүдө, алтын <span cat='ж.кыск' oldv='м&#8209;н'>менен</span> күмүштү рудадан ажыратууда колдонулат.<br>

09:33, 5 Сентябрь (Аяк оона) 2023 -деги абалы

АЗОТ КИСЛОТАСЫ, HN03 – бир негиздүү күчтүү кислота. Түссүз суюктук, тыгыздыгы 1,5 г/см3, кайноо t 86°С, суу менен жакшы аралашып, азеотроптук аралашманы пайда кылат. Суусуз таза Азот кислотасы абада түтөйт. Анын туздары жалпысынан нитраттар, ал эми Na, К,Са, NH4 туздары селит­ралар деп аталат. Күчтүү окистендиргич. Кон­центраттык Азот кислотасында металлдардын баары (алтын, пла­тинадан башка) окистенет. Концентрат бир көлөм (63% түү) Азот к.ислотасы жана үч көлөм туз кислотасынын ара­лашмасы «падыша арагы» деп аталат да, мын­да алтын жана платина металлдары эрийт. Өнөр жайда аммиакты катализатордун катышуу­сунда окистендирүү менен алынат: 4NH3+502= =4N0+6H20: 4N02+02+2H20=4HN03. Лабораториялык шартта концентрат күкүрт кислотасын нитраттарга таасир этүүдөн алынат: NaN03+H2S04=NaHS04+ +HN03. Өнөр жайда Азот кислотасы боёкторду, жарылгыч заттарды, азот жер семирткичтерин жана Азот кислотасынын туздарын алууда, металлдарды (жез, коргошун, кумуш) эритүүдө, алтын менен күмүштү рудадан ажыратууда колдонулат.