Difference between revisions of "АТМОСФЕРАНЫН РАДИОАКТИВДҮҮЛҮГҮ"
м (→top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> (7), ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (2)) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АТМОСФЕРАНЫН РАДИОАКТИВДҮҮЛҮГҮ‒''' атмосферада радиоактивдүү заттардын болушу. Негизги пайда кылуучу булактары: 1) радиоактивдүү изотоптордун жер бетинен келиши; 2) табигый ядролук реакциялардын натыйжасында радиоактивдүү изотоптордун атм-да пайда болушу; 3) жасалма ядролук реакциялардын (ядролук жарылуулардын) эсебинен атм-да пайда болуучу радиоактивдүү изотоптор. Радиоактивдүү элементтердин табиятта (жер кыртышында) минерал <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> кенташ (руда) түрүндөгүсү ‒ уран <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> торий. Калгандары ‒ алардын радиоактивдик ажыроосунан гана пайда болгон хим. элементтер. Радиоактивдүү элементтердин (радий, торий, актиний) изотоптору: радон, торон, актиний. Алардын ичинен жер кыртышынан атм-га аба аркылуу кеӊири тараганы ‒ радон. Кургактыктын ар бир ''см''<sup>2</sup> аянтынын орто эсеп <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> 10<sup> ‒7</sup>''кюри'' радон атм-га өтүп турат. Радон атм-дагы майда бөлүкчөлөр <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> бирикпегендиктен, ат<span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span>ын радиоактивдүүлүгүн арттырат. Андан башка уран кендери, атом бомбасынын жарылуусу ж. б. да ат<span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span>ын радиоактивдүүлүгүн көбөйтөт. Бирок радиоактивдик ажыроодон, радиоактивдешкен аэрозолдордун гравитациялык, электрдик <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> диффузиялык чөгүүлөрүнүн, алардын жаан-чачын <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> жер бетине түшүүсүнөн ж. б. натыйжасында атм-ра тазаланып, ат<span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span>ын радиоактивдүүлүгү салыштырма бир калыпта сакталып турат.<br> | |||
10:23, 7 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы
АТМОСФЕРАНЫН РАДИОАКТИВДҮҮЛҮГҮ‒ атмосферада радиоактивдүү заттардын болушу. Негизги пайда кылуучу булактары: 1) радиоактивдүү изотоптордун жер бетинен келиши; 2) табигый ядролук реакциялардын натыйжасында радиоактивдүү изотоптордун атм-да пайда болушу; 3) жасалма ядролук реакциялардын (ядролук жарылуулардын) эсебинен атм-да пайда болуучу радиоактивдүү изотоптор. Радиоактивдүү элементтердин табиятта (жер кыртышында) минерал жана кенташ (руда) түрүндөгүсү ‒ уран менен торий. Калгандары ‒ алардын радиоактивдик ажыроосунан гана пайда болгон хим. элементтер. Радиоактивдүү элементтердин (радий, торий, актиний) изотоптору: радон, торон, актиний. Алардын ичинен жер кыртышынан атм-га аба аркылуу кеӊири тараганы ‒ радон. Кургактыктын ар бир см2 аянтынын орто эсеп менен 10 ‒7кюри радон атм-га өтүп турат. Радон атм-дагы майда бөлүкчөлөр менен бирикпегендиктен, атмененын радиоактивдүүлүгүн арттырат. Андан башка уран кендери, атом бомбасынын жарылуусу ж. б. да атмененын радиоактивдүүлүгүн көбөйтөт. Бирок радиоактивдик ажыроодон, радиоактивдешкен аэрозолдордун гравитациялык, электрдик жана диффузиялык чөгүүлөрүнүн, алардын жаан-чачын менен жер бетине түшүүсүнөн ж. б. натыйжасында атм-ра тазаланып, атмененын радиоактивдүүлүгү салыштырма бир калыпта сакталып турат.