Difference between revisions of "АПОМИКСИС"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
м (→‎top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> (4), ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (6))
1 -сап: 1 -сап:
'''АПОМИКСИС''' (''апо...'' ж-а гр. mixis – аралашуу)– өсүмдүктөрдүн жыныссыз көбөйүүсү. «А.» терминин нем. генетиги Г. Винклер киргизген. ''Пар­''  
'''АПОМИКСИС''' (''апо...'' <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> гр. mixis – аралашуу)– өсүмдүктөрдүн жыныссыз көбөйүүсү. «А.» терминин нем. генетиги Г. Винклер киргизген. ''Пар­''  
''теногенез','' гиногенез, андрогенез жолу м-н кээде гана жыныстык көбөйүүчү жаныбарларда    (көпчүлүк жаргак канаттуулар, коңуздар, кээ  бир кескелдириктер, балыктар ж. б.) да кезигет. Гүлдүү өсүмдүктөрдүн 80 тукуму, 300 уруусу  А. жолу м-н көбөйөт. Мис., дан өсүмдүктөрү,  цитрустар, роза гүлдүүлөр, о. эле папоротниктер ж. б. татаал түзүлүштүү өсүмдүктөрдө көп  кезигет. Кээ бир өсүмдүктө (каакым, жылган,  тогуз төбөл ж. б.) А. дайыма, башкаларында (пияз, тамеки ж. б.) чанда болот. A-те түйүлдүк  зиготадан эмес уруктанбаган жумуртка клеткасынан (партеногенез же апизоотия) же татаал  түзүлүштүү өсүмдүктөрдө түйүлдүк кабынын  клеткасынан ж-а уруктун сома клеткасынан  пайда болот. А. тукум куума, кээде тукум куубай эле кокустан болушу да мүмкүн. Көпчүлүк  А-тик түрлөрдүн популяциясында жыныстык  формалары да болот. Ар бир түрдүн урук пайда  кылуусунда ''амфимиксис'' м-н А-тин конкреттүү катышы ген. жактан ж-а чөйрө факторлору  м-н жөнгө салынып турат. Ген. жактан көп  түрдүү тукум табигый ж-а жасалма тандоого материал берүүчү амфимиксистен айырмаланып,  А. көбүнчө хромосома саны ж-а генет. конституциясы эне организмге окшош клон берет. Мындай организмдер анча өзгөрбөйт ж-а табигый  тандалууга материал аз болот. А-тин генет  өзгөчөлүктөрү дан өсүмдүктөрүнүн, картошканын  ж. б. гомозигаталуу формасын алууда, цитрус  өсүмдүктөрүнүн түшүмүн жогорулатууда пайдаланылат.<br>
''теногенез','' гиногенез, андрогенез жолу <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> кээде гана жыныстык көбөйүүчү жаныбарларда    (көпчүлүк жаргак канаттуулар, коңуздар, кээ  бир кескелдириктер, балыктар ж. б.) да кезигет. Гүлдүү өсүмдүктөрдүн 80 тукуму, 300 уруусу  А. жолу <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> көбөйөт. Мис., дан өсүмдүктөрү,  цитрустар, роза гүлдүүлөр, о. эле папоротниктер ж. б. татаал түзүлүштүү өсүмдүктөрдө көп  кезигет. Кээ бир өсүмдүктө (каакым, жылган,  тогуз төбөл ж. б.) А. дайыма, башкаларында (пияз, тамеки ж. б.) чанда болот. A-те түйүлдүк  зиготадан эмес уруктанбаган жумуртка клеткасынан (партеногенез же апизоотия) же татаал  түзүлүштүү өсүмдүктөрдө түйүлдүк кабынын  клеткасынан <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> уруктун сома клеткасынан  пайда болот. А. тукум куума, кээде тукум куубай эле кокустан болушу да мүмкүн. Көпчүлүк  А-тик түрлөрдүн популяциясында жыныстык  формалары да болот. Ар бир түрдүн урук пайда  кылуусунда ''амфимиксис'' <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> А-тин конкреттүү катышы ген. жактан <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> чөйрө факторлору  <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> жөнгө салынып турат. Ген. жактан көп  түрдүү тукум табигый <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> жасалма тандоого материал берүүчү амфимиксистен айырмаланып,  А. көбүнчө хромосома саны <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> генет. конституциясы эне организмге окшош клон берет. Мындай организмдер анча өзгөрбөйт <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> табигый  тандалууга материал аз болот. А-тин генет  өзгөчөлүктөрү дан өсүмдүктөрүнүн, картошканын  ж. б. гомозигаталуу формасын алууда, цитрус  өсүмдүктөрүнүн түшүмүн жогорулатууда пайдаланылат.<br>

17:13, 5 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы

АПОМИКСИС (апо... жана гр. mixis – аралашуу)– өсүмдүктөрдүн жыныссыз көбөйүүсү. «А.» терминин нем. генетиги Г. Винклер киргизген. Пар­ теногенез', гиногенез, андрогенез жолу менен кээде гана жыныстык көбөйүүчү жаныбарларда (көпчүлүк жаргак канаттуулар, коңуздар, кээ бир кескелдириктер, балыктар ж. б.) да кезигет. Гүлдүү өсүмдүктөрдүн 80 тукуму, 300 уруусу А. жолу менен көбөйөт. Мис., дан өсүмдүктөрү, цитрустар, роза гүлдүүлөр, о. эле папоротниктер ж. б. татаал түзүлүштүү өсүмдүктөрдө көп кезигет. Кээ бир өсүмдүктө (каакым, жылган, тогуз төбөл ж. б.) А. дайыма, башкаларында (пияз, тамеки ж. б.) чанда болот. A-те түйүлдүк зиготадан эмес уруктанбаган жумуртка клеткасынан (партеногенез же апизоотия) же татаал түзүлүштүү өсүмдүктөрдө түйүлдүк кабынын клеткасынан жана уруктун сома клеткасынан пайда болот. А. тукум куума, кээде тукум куубай эле кокустан болушу да мүмкүн. Көпчүлүк А-тик түрлөрдүн популяциясында жыныстык формалары да болот. Ар бир түрдүн урук пайда кылуусунда амфимиксис менен А-тин конкреттүү катышы ген. жактан жана чөйрө факторлору менен жөнгө салынып турат. Ген. жактан көп түрдүү тукум табигый жана жасалма тандоого материал берүүчү амфимиксистен айырмаланып, А. көбүнчө хромосома саны жана генет. конституциясы эне организмге окшош клон берет. Мындай организмдер анча өзгөрбөйт жана табигый тандалууга материал аз болот. А-тин генет өзгөчөлүктөрү дан өсүмдүктөрүнүн, картошканын ж. б. гомозигаталуу формасын алууда, цитрус өсүмдүктөрүнүн түшүмүн жогорулатууда пайдаланылат.