Difference between revisions of "АРКТИКА АЛКАГЫ"
м (1 версия) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
– Жердин эң түндүгүндөгү | '''АРКТИКА АЛКАГЫ''' – Жердин эң түндүгүндөгү геогр. алкак. Арктиканын басымдуу бөлүгүн ээлейт. Алкактын чеги эң жылуу айдын (июль же август) 5°С изотермасы б-ча жүргүзүлөт. Алкакка радиациялык баланстын терс же бир аз оң мааниси, арктика аба массасынын үстөмдүк кылышы, узакка созулган уюлдук түн, абанын ж-a океан суусунун үстүнкү катмарынын муздактыгы мүнөздүү. Алкактын кургактагы бөлүгүндө муздуу же таштуу арктикалык чөл ландшафты үстөмдүк кылат; айрым жерлеринде тундра да кездешип калат. Түн. муз океандын басымдуу бөлүгү муз м-н капталган.<br> | ||
геогр. алкак. Арктиканын басымдуу бөлүгүн | Арктика бассейни,уюл <span style="letter-spacing:0.5em;">бассейни</span>Түндүк Муз океандын терең бөлүгү. Түндүгүнөн Евразия м-н Американын материктик тайыз-<br> | ||
ээлейт. Алкактын чеги эң жылуу айдын (июль | |||
же август) 5°С изотермасы б-ча жүргүзүлөт. Алкакка радиациялык баланстын терс же бир аз | |||
оң мааниси, арктика аба массасынын үстөмдүк | |||
кылышы, узакка созулган уюлдук түн, абанын | |||
ж-a океан суусунун үстүнкү катмарынын муздактыгы мүнөздүү. Алкактын кургактагы | |||
бөлүгүндө муздуу же таштуу арктикалык чөл | |||
ландшафты үстөмдүк кылат; айрым жерлеринде тундра да кездешип калат. Түн. муз океандын басымдуу бөлүгү муз м-н капталган.<br> | |||
Арктика бассейни,уюл <span style="letter-spacing:0.5em;">бассейни</span>Түндүк Муз океандын терең бөлүгү. Түндүгүнөн | |||
Евразия м-н Американын материктик тайыз-<br> | |||
[[File:АРКТИКА АЛКАГЫ_6.png | thumb | АРКТИКА]]<br> | [[File:АРКТИКА АЛКАГЫ_6.png | thumb | АРКТИКА]]<br> | ||
дыктарынын чети ж-a Нансен босогосу м-н | дыктарынын чети ж-a Нансен босогосу м-н чектешет. Аянты 5,3 млн кж<sup>2</sup>дей, эң терең жери 5449 ''м.'' Cyy астындагы Гаккель, Менделеев, Ломоносов кырка тоолору А. б-н суу астындагы Нансен, Макаров, Амундсен, Канада чуңкурдуктарына бөлөт. ''Буурул түндөр'' ж-a күндүн горизонттон төмөн турушу, абанын темп-расынын төмөндүгү (январда –30°Сден –34°Сге чейин, июлда O<sup>0</sup>Cre жакын) калыңдыгы 3 ''м'' калкыма муздун (көп жылдык муз) жыл бою турушуна шарт түзөт. А. б-ндеги суу ж-a муздун циркуляциясы Атлантика ж-a Тынч океандары м-н суу алмашып турушуна (натыйжада А. б-нин туздуулугу бир калыпта турат; 30–32%о ) ж-а шамалга байланыштуу. А. б-нде туруктуу агымдын ж-a калкыма муздун суткалык орточо ылдамдыгы 2–4 ''км,'' фитопланктондун 70, зоопланктондун 80дей түрү бар. А. б-нин чет жакаларын, деңиз арстаны, түлөн, ак аюу мекендейт.<br>1937-ж. А. б-ндеги уюлга жакын жеринде | ||
чектешет. Аянты 5,3 млн кж<sup>2</sup>дей, эң терең жери | И. Д. Папаниндин жетекчилиги м-н муз үстүндө калкып жүрмө «Түндүк уюл» («СП-1») станция уюшулган.<br> | ||
5449 ''м.'' Cyy астындагы Гаккель, Менделеев, | |||
Ломоносов кырка тоолору А. б-н суу астындагы Нансен, Макаров, Амундсен, Канада чуңкурдуктарына бөлөт. ''Буурул түндөр'' ж-a күндүн горизонттон төмөн турушу, абанын темп-расынын төмөндүгү (январда –30°Сден –34°Сге чейин, июлда O<sup>0</sup>Cre жакын) калыңдыгы 3 ''м'' калкыма муздун (көп жылдык муз) жыл бою турушуна шарт түзөт. А. б-ндеги суу ж-a муздун циркуляциясы Атлантика ж-a Тынч океандары | |||
м-н суу алмашып турушуна (натыйжада А. б-нин | |||
туздуулугу бир калыпта турат; 30–32%о ) ж-а | |||
шамалга байланыштуу. А. б-нде туруктуу агымдын ж-a калкыма муздун суткалык | |||
1937-ж. А. б-ндеги уюлга жакын жеринде | |||
И. Д. Папаниндин жетекчилиги м-н муз үстүндө | |||
калкып жүрмө «Түндүк уюл» («СП-1») станция | |||
уюшулган.<br> | |||
16:47, 24 -октябрь (Тогуздун айы) 2022 -деги абалы
АРКТИКА АЛКАГЫ – Жердин эң түндүгүндөгү геогр. алкак. Арктиканын басымдуу бөлүгүн ээлейт. Алкактын чеги эң жылуу айдын (июль же август) 5°С изотермасы б-ча жүргүзүлөт. Алкакка радиациялык баланстын терс же бир аз оң мааниси, арктика аба массасынын үстөмдүк кылышы, узакка созулган уюлдук түн, абанын ж-a океан суусунун үстүнкү катмарынын муздактыгы мүнөздүү. Алкактын кургактагы бөлүгүндө муздуу же таштуу арктикалык чөл ландшафты үстөмдүк кылат; айрым жерлеринде тундра да кездешип калат. Түн. муз океандын басымдуу бөлүгү муз м-н капталган.
Арктика бассейни,уюл бассейниТүндүк Муз океандын терең бөлүгү. Түндүгүнөн Евразия м-н Американын материктик тайыз-
дыктарынын чети ж-a Нансен босогосу м-н чектешет. Аянты 5,3 млн кж2дей, эң терең жери 5449 м. Cyy астындагы Гаккель, Менделеев, Ломоносов кырка тоолору А. б-н суу астындагы Нансен, Макаров, Амундсен, Канада чуңкурдуктарына бөлөт. Буурул түндөр ж-a күндүн горизонттон төмөн турушу, абанын темп-расынын төмөндүгү (январда –30°Сден –34°Сге чейин, июлда O0Cre жакын) калыңдыгы 3 м калкыма муздун (көп жылдык муз) жыл бою турушуна шарт түзөт. А. б-ндеги суу ж-a муздун циркуляциясы Атлантика ж-a Тынч океандары м-н суу алмашып турушуна (натыйжада А. б-нин туздуулугу бир калыпта турат; 30–32%о ) ж-а шамалга байланыштуу. А. б-нде туруктуу агымдын ж-a калкыма муздун суткалык орточо ылдамдыгы 2–4 км, фитопланктондун 70, зоопланктондун 80дей түрү бар. А. б-нин чет жакаларын, деңиз арстаны, түлөн, ак аюу мекендейт.
1937-ж. А. б-ндеги уюлга жакын жеринде
И. Д. Папаниндин жетекчилиги м-н муз үстүндө калкып жүрмө «Түндүк уюл» («СП-1») станция уюшулган.