Difference between revisions of "АЛЮМИНИЙ"
м (1 версия) |
м (1 версия) |
||
| 5 -сап: | 5 -сап: | ||
күмүш сымал ак металл. Таза А-дин (99,996%) | күмүш сымал ак металл. Таза А-дин (99,996%) | ||
с. салм. 27, тыгызд. 2698 ''кг/мз'' (20°С), б. эрүү | с. салм. 27, тыгызд. 2698 ''кг/мз'' (20°С), б. эрүү | ||
t 660,24°С, кайноо t 2500°С. Сырткы электрондук катмарында 3 электрону ( | t 660,24°С, кайноо t 2500°С. Сырткы электрондук катмарында 3 электрону (3s<sup>2</sup>3pi) бар. Si, Си, | ||
Zn, Мп ж. б. элементтер м-н ар түрдүү касиеттеги өтө бышык куймаларды пайда кылат. Абада тез окистенгендиктен металлды андан ары | Zn, Мп ж. б. элементтер м-н ар түрдүү касиеттеги өтө бышык куймаларды пайда кылат. Абада тез окистенгендиктен металлды андан ары | ||
окистенүүдөн сактоочу АЪОзтүн жука кабыкчасы м-н капталат. Анын майда күкүмү ысытканда күйөт. Кычкылтек м-н активдүү кошулуу касиети металлдарды алардын оксиддеринен калыбына келтирүү үчүн колдонулат. Жогорку | окистенүүдөн сактоочу АЪОзтүн жука кабыкчасы м-н капталат. Анын майда күкүмү ысытканда күйөт. Кычкылтек м-н активдүү кошулуу касиети металлдарды алардын оксиддеринен калыбына келтирүү үчүн колдонулат. Жогорку | ||
темп-рада азот, көмүртек, күкүрт м-н реакцияга кирип, нитридди (A1N), карбидди ( | темп-рада азот, көмүртек, күкүрт м-н реакцияга кирип, нитридди (A1N), карбидди (А1<sub>4</sub>С<sub>3</sub>), | ||
сульфидци ( | сульфидци (A1<sub>2</sub>S<sub>3</sub>), галогендер м-н галогениддерди (AIF<sub>3</sub>, А1С1<sub>3</sub>) берет. Щелочто оңой эрип, суутекти бөлүп чыгарат да, алюминатты пайда кылат: 2AI+2NaOH+10H<sub>2</sub>O=2Na[Al(OH)<sub>4</sub>(H<sub>2</sub>O)<sub>2</sub>]+ | ||
+ | +ЗН<sub>2</sub>. Ал өнөр жайда криолитте (NagAlF<sub>6</sub>) эритилген бокситти электролиздөөдөн алынат. А. | ||
электр техникасында, авиация өнөр жайда, металлургияда, архитектурада, ядролук реакторлордо, турмуш-тиричилик буюмдарын жасоодо | электр техникасында, авиация өнөр жайда, металлургияда, архитектурада, ядролук реакторлордо, турмуш-тиричилик буюмдарын жасоодо | ||
кеңири колдонулат.<br> | кеңири колдонулат.<br> | ||
01:06, 5 Май (Бугу) 2022 -деги абалы
(лат. Aluminium), AI – элементтердин мезгилдик системасынын 3-тобунан
орун алган хим. элемент, ат. н. 13, ат. м. 26,
9815. Жер кыртышында таралышы б-ча металлдардын ичинен 1-орунду ээлейт (8,8%). Жаратылыштагы негизги бирикмелери – алюмосиликаттар, боксит, корунд ж-а криолит. Жылуулукту, электрди жакшы өткөргөн, коррозияга
туруктуу, чоюлгуч, жеңил, оңой ширетилүүчү,
күмүш сымал ак металл. Таза А-дин (99,996%)
с. салм. 27, тыгызд. 2698 кг/мз (20°С), б. эрүү
t 660,24°С, кайноо t 2500°С. Сырткы электрондук катмарында 3 электрону (3s23pi) бар. Si, Си,
Zn, Мп ж. б. элементтер м-н ар түрдүү касиеттеги өтө бышык куймаларды пайда кылат. Абада тез окистенгендиктен металлды андан ары
окистенүүдөн сактоочу АЪОзтүн жука кабыкчасы м-н капталат. Анын майда күкүмү ысытканда күйөт. Кычкылтек м-н активдүү кошулуу касиети металлдарды алардын оксиддеринен калыбына келтирүү үчүн колдонулат. Жогорку
темп-рада азот, көмүртек, күкүрт м-н реакцияга кирип, нитридди (A1N), карбидди (А14С3),
сульфидци (A12S3), галогендер м-н галогениддерди (AIF3, А1С13) берет. Щелочто оңой эрип, суутекти бөлүп чыгарат да, алюминатты пайда кылат: 2AI+2NaOH+10H2O=2Na[Al(OH)4(H2O)2]+
+ЗН2. Ал өнөр жайда криолитте (NagAlF6) эритилген бокситти электролиздөөдөн алынат. А.
электр техникасында, авиация өнөр жайда, металлургияда, архитектурада, ядролук реакторлордо, турмуш-тиричилик буюмдарын жасоодо
кеңири колдонулат.