Difference between revisions of "АЛТЫН"
Jump to navigation
Jump to search
м (1 версия) |
|||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
(лат. aurum) Au – э''лементтердин мезгилдик системасынын'' 1-тобундагы хим. элемент. Ат. н. 79, ат. м. 197, туруктуу бир изотобу Au<sup>197</sup> бар. Байыртан бери белгилүү асыл металл. | '''АЛТЫН''' (лат. aurum) Au – э''лементтердин мезгилдик системасынын'' 1-тобундагы хим. элемент. Ат. н. 79, ат. м. 197, туруктуу бир изотобу Au<sup>197</sup> бар. Байыртан бери белгилүү асыл металл. Жаратылышта эркин уюган же майда кум, топуракка аралашкан түрүндө жолугат. А. жумшак, созулгуч, жалтырак, сары түстөгү металл. Атомдук радиусу 1,44 А, иондук радиусу 1,37 А.Тыгыздыгы 19,32 ''г/смг.'' Б. эрүү 11064,43 С; кайноо t 2947 С. Магнитке тартылбайт. Хим. активдүүлүгү начар: кычкылтек, суутек, азот ж-а көмүртек м-н жогорку темп-рада да кошулбайт. Хлорду А-дын күкүмдөрү м-н 140 -150 С ысытканда хлордуу A. (AuCI<sub>3</sub>) пайда болот. 1 көлөм азот ж-а 3 көлөм туз к-тасынын, күкүрт ж-а азот к-тасынын аралашмаларында ж-а циандуу натрийдин суудагы эритмесинде гана эрийт. Хим. бирикмелеринде 1 ж-а 3 валенттүү, бирикмелери туруксуз. Оксиддери (Au<sub>2</sub>0, Аи<sub>2</sub>0<sub>3</sub>) | ||
Атомдук радиусу 1,44 А, иондук радиусу 1,37 А. | кыйыр жол м-н, б. а. гидроксиддерин АuОН, Аu(ОН)<sub>3</sub> ысытуудан алынат. А. сымап м-н амальгамаларды пайда кылат. Бул касиети аны кенден бөлүп алууда колдонулат. Анын куймалары зергер буюмдарды, тыйын, медаль, тиш протезин ж. б. даярдоодо колдонулат. Платина м-н куймасы хим. туруктуу аспаптарда, ал эми платина-күмүш куймасы электр техникада пайдаланылат. ''Ад''.: ''Паддафет Р.'' Химия золота, пер. с англ. М., | ||
Тыгыздыгы 19,32 ''г/смг.'' Б. эрүү 11064,43 С; кайноо t 2947 С. Магнитке тартылбайт. Хим. активдүүлүгү начар: кычкылтек, суутек, азот ж-а | 1982. ''Б. Иманакунов.''<br> | ||
көмүртек м-н жогорку темп-рада да кошулбайт. | |||
Хлорду А-дын күкүмдөрү м-н 140 -150 С ысытканда хлордуу A. (AuCI<sub>3</sub>) пайда болот. 1 көлөм | |||
азот ж-а 3 көлөм туз к-тасынын, күкүрт ж-а | |||
азот к-тасынын аралашмаларында ж-а циандуу | |||
натрийдин суудагы эритмесинде гана эрийт. | |||
Хим. бирикмелеринде 1 ж-а 3 валенттүү, бирикмелери туруксуз. | |||
кыйыр жол м-н, б. а. гидроксиддерин | |||
амальгамаларды пайда кылат. Бул касиети аны | |||
кенден бөлүп алууда колдонулат. Анын куймалары зергер буюмдарды, тыйын, медаль, тиш | |||
протезин ж. б. даярдоодо колдонулат. Платина | |||
м-н куймасы хим. туруктуу аспаптарда, ал эми | |||
платина-күмүш куймасы электр техникада пайдаланылат. | |||
Ад.: ''Паддафет Р.'' Химия золота, пер. с англ. М., | |||
1982. ''Б. Иманакунов.''<br> | |||
11:33, 1 -ноябрь (Жетинин айы) 2022 -деги абалы
АЛТЫН (лат. aurum) Au – элементтердин мезгилдик системасынын 1-тобундагы хим. элемент. Ат. н. 79, ат. м. 197, туруктуу бир изотобу Au197 бар. Байыртан бери белгилүү асыл металл. Жаратылышта эркин уюган же майда кум, топуракка аралашкан түрүндө жолугат. А. жумшак, созулгуч, жалтырак, сары түстөгү металл. Атомдук радиусу 1,44 А, иондук радиусу 1,37 А.Тыгыздыгы 19,32 г/смг. Б. эрүү 11064,43 С; кайноо t 2947 С. Магнитке тартылбайт. Хим. активдүүлүгү начар: кычкылтек, суутек, азот ж-а көмүртек м-н жогорку темп-рада да кошулбайт. Хлорду А-дын күкүмдөрү м-н 140 -150 С ысытканда хлордуу A. (AuCI3) пайда болот. 1 көлөм азот ж-а 3 көлөм туз к-тасынын, күкүрт ж-а азот к-тасынын аралашмаларында ж-а циандуу натрийдин суудагы эритмесинде гана эрийт. Хим. бирикмелеринде 1 ж-а 3 валенттүү, бирикмелери туруксуз. Оксиддери (Au20, Аи203) кыйыр жол м-н, б. а. гидроксиддерин АuОН, Аu(ОН)3 ысытуудан алынат. А. сымап м-н амальгамаларды пайда кылат. Бул касиети аны кенден бөлүп алууда колдонулат. Анын куймалары зергер буюмдарды, тыйын, медаль, тиш протезин ж. б. даярдоодо колдонулат. Платина м-н куймасы хим. туруктуу аспаптарда, ал эми платина-күмүш куймасы электр техникада пайдаланылат. Ад.: Паддафет Р. Химия золота, пер. с англ. М., 1982. Б. Иманакунов.