Difference between revisions of "АМАЗОНКА ОЙДУҢУ"
м (→top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> (3), ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (3)) |
м (→top: категория кошуу) |
||
| (2 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АМАЗОНКА ОЙДУҢУ,''' А м а з о | '''АМАЗОНКА ОЙДУҢУ,''' А м а з о н и я – Түштүк Америкадагы табигый аймак. Амазонка дарыясынын алабын ээлейт. Негизинен Бразилиянын, ошондой эле Колумбия, Эквадор <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Перунун аймагында. Аянты 5 млн ''км<sup>2''ден ашык. Амазонияга Амазонка ойдуңу бүт, Гвиана (түндүгүндө) <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Бразилия (түштүгүндө) бөксө тоолорунун жапыз капталдары кирет. Ойдуң тектоникалык ийилүүдөн (синеклизадан) орун алган. Экватор алкагынын табигый ландшафты толук сакталган кенен түздүктөрдөн турат. Батыш Амазонияга накта экватордук ландшафт мүнөздүү. Мында жылдык жаан-чачын 3000 ''мм''ге чейин түшүп, дайыма суусу мол дарыялар көп, өсүмдүктөр <span cat="ж.кыск" oldv="м-н">менен</span> жаныбарлардын эндемик түрлөрү бар экватордук токой (гилей) өсөт. Чыгыш Амазония дөңсөөлүү (бийиктиги 350 ''м''ге жетет), дарыялары босоголуу, терең капчыгайлар <span cat="ж.кыск" oldv="м-н">менен</span> агат. Жалбырагы күбүлмө токой басымдуу, айрым жеринде саванна кездешет. Калк сейрек отурукташкан, алар негизинен токой чарбасы, аңчылык кылып, балык уулап, ошондой эле дыйканчылык <span cat="ж.кыск" oldv="м-н">менен</span> кесип кылат. Кен байлыктары – марганец (Сьерра-ду-Навиу), калай (Рондония аймагы), алмаз <span cat="ж.кыск" oldv="ж-а">жана</span> алтын (Мадейра бассейни). Негизинен дарыялар аркылуу катташат. Амазониянын түштүк бөлүгүнөн Бразилиядагы эң чоң жол – Трансамазонка автомобиль жолу өтөт. | ||
[[Категория:1-Том]] | |||
09:31, 12 Сентябрь (Аяк оона) 2024 -га соңку версиясы
АМАЗОНКА ОЙДУҢУ, А м а з о н и я – Түштүк Америкадагы табигый аймак. Амазонка дарыясынын алабын ээлейт. Негизинен Бразилиянын, ошондой эле Колумбия, Эквадор жана Перунун аймагында. Аянты 5 млн км2ден ашык. Амазонияга Амазонка ойдуңу бүт, Гвиана (түндүгүндө) жана Бразилия (түштүгүндө) бөксө тоолорунун жапыз капталдары кирет. Ойдуң тектоникалык ийилүүдөн (синеклизадан) орун алган. Экватор алкагынын табигый ландшафты толук сакталган кенен түздүктөрдөн турат. Батыш Амазонияга накта экватордук ландшафт мүнөздүү. Мында жылдык жаан-чачын 3000 ммге чейин түшүп, дайыма суусу мол дарыялар көп, өсүмдүктөр менен жаныбарлардын эндемик түрлөрү бар экватордук токой (гилей) өсөт. Чыгыш Амазония дөңсөөлүү (бийиктиги 350 мге жетет), дарыялары босоголуу, терең капчыгайлар менен агат. Жалбырагы күбүлмө токой басымдуу, айрым жеринде саванна кездешет. Калк сейрек отурукташкан, алар негизинен токой чарбасы, аңчылык кылып, балык уулап, ошондой эле дыйканчылык менен кесип кылат. Кен байлыктары – марганец (Сьерра-ду-Навиу), калай (Рондония аймагы), алмаз жана алтын (Мадейра бассейни). Негизинен дарыялар аркылуу катташат. Амазониянын түштүк бөлүгүнөн Бразилиядагы эң чоң жол – Трансамазонка автомобиль жолу өтөт.