АЛЕКСАНДРОВ Павел Сергеевич
Jump to navigation
Jump to search
Павел Сергеевич [25.4 (7.5) 1896, Богородск шаарчасы, азыркы Ногинск, Москва обл. ‒ 16. 11. 1982, Москва] ‒ орус математиги, СССР ИАнын академиги (1953), сов. топология лык мектептин негиздөөчүсү, Соц. Эмг. Баатыры (1969). Москва ун-тин бүтүргөн (1917), ошол эле жерде иштеген (1929-жылдан проф.). Негизги ил.-из-лөрүн топологияга арнаган. П. С. Урысон м-н бирдикте компакттуу ж-а бикомпакттуу мейкиндиктер теориясын түзгөн. Өлчөмдөр теориясына жаӊы геом. багыт берүү м-н анын өнүгүшүнө зор салым кошкон. Өлчөмдүү гомологиялык теорияны түзгөн. Көптүктөрдү изилдөөнүн комбинаторикалык (алг.) ыкмаларын иштеп чыккан. Топологияга бир нече фундаменталдуу түшүнүктөрдү киргизген. Бир катар эмгектери көптүктөр, функциялар теорияларына арналган. «Комбинаторикалык топология», «Өлчөмдөрдүн гомологиялык теориясына киришүү», «Көптүктөр теориясына ж-а жалпы топологияга киришүү» ж. б. бир нече моногра фиялардын автору. Москва математика коомунун президенти (1932‒64), ардактуу президенти (1964-жылдан). Бир катар чет өлкөлүк илимдер академияларынын ж-а ил. коомдорунун ардактуу мүчөсү. СССР мамл. сыйл. (1943), Н. И. Лобачевский атн. эл аралык сыйл. (1972) лауреаты. Алты Ленин, Октябрь Революциясы, Эмгек Кызыл Туу, «Ардак Белгиси» ордендери м-н сыйланган. А. А. Чекеев, С. С. Токсонбаев.