Difference between revisions of "АЛИЦИКЛДҮҮ БИРИКМЕЛЕР"
м (Dilde moved page АЛИЦИКЛ ДҮҮ БИРИКМЕЛЕР to АЛИЦИКЛДҮҮ БИРИКМЕЛЕР) |
м (→top: категория кошуу) |
||
| (2 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
| 1 -сап: | 1 -сап: | ||
'''АЛИЦИКЛДҮҮ БИРИКМЕЛЕР''' ‒ молекуласы көмүртек <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> суутек атомдорунан турган туюк чынжырлуу (циклдүү) | '''АЛИЦИКЛДҮҮ БИРИКМЕЛЕР''' ‒ молекуласы көмүртек <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> суутек атомдорунан турган туюк чынжырлуу (циклдүү) органикалык бирикмелер. Алар молекуладагы көмүртек, суутек атомдорунун катышына <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> көмүртек атомдорунун бири-бири <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> байланышуу мүнөзүнө жараша циклопарафиндер, циклоолефиндер <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> циклоалкиндер болуп бөлүнөт. Циклдердин туруктуулугу 3 мүчөлүү өкүлүнөн 6 мүчөлүү өкүлүн көздөй жогорулайт. Химиялык касиеттери циклдеги көмүртек атомунун санына көз каранды. Кичине циклдүү өкүлдөрүндө реагент таасир эткенде цикл үзүлүп, аларга кошуп алуу реакциялары мүнөздүү. Циклопентан катализатордун катышуусунда суутек молекуласын кошуп алып, пентанга айланат. Циклогександы <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> анын гомологдорун катализатордун катышуусунда ысытканда суутек молекуласы бөлүнүп, ''ароматтуу углеводороддор'' пайда болот. Алициклдүү бирикмелер табиятта түрдүү органикалык заттардын курамында кездешет. Айрыкча циклогексан <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> анын туундулары көп таралган. Алициклдүү бирикмелер жасалма була алууда аралык зат <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> ракета учурууда күйүүчү зат (отун) катары колдонулат.<br> | ||
[[Категория:1-Том]] | |||
09:19, 12 Сентябрь (Аяк оона) 2024 -га соңку версиясы
АЛИЦИКЛДҮҮ БИРИКМЕЛЕР ‒ молекуласы көмүртек жана суутек атомдорунан турган туюк чынжырлуу (циклдүү) органикалык бирикмелер. Алар молекуладагы көмүртек, суутек атомдорунун катышына жана көмүртек атомдорунун бири-бири менен байланышуу мүнөзүнө жараша циклопарафиндер, циклоолефиндер жана циклоалкиндер болуп бөлүнөт. Циклдердин туруктуулугу 3 мүчөлүү өкүлүнөн 6 мүчөлүү өкүлүн көздөй жогорулайт. Химиялык касиеттери циклдеги көмүртек атомунун санына көз каранды. Кичине циклдүү өкүлдөрүндө реагент таасир эткенде цикл үзүлүп, аларга кошуп алуу реакциялары мүнөздүү. Циклопентан катализатордун катышуусунда суутек молекуласын кошуп алып, пентанга айланат. Циклогександы жана анын гомологдорун катализатордун катышуусунда ысытканда суутек молекуласы бөлүнүп, ароматтуу углеводороддор пайда болот. Алициклдүү бирикмелер табиятта түрдүү органикалык заттардын курамында кездешет. Айрыкча циклогексан жана анын туундулары көп таралган. Алициклдүү бирикмелер жасалма була алууда аралык зат жана ракета учурууда күйүүчү зат (отун) катары колдонулат.