Difference between revisions of "АЛЮМИНИЙ КУЙМАЛАРЫ"

Кыргызстан Энциклопедия Жана Терминология Борбору дан
Jump to navigation Jump to search
м (→‎top: clean up, replaced: м-н → <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> (5), ж-а → <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> (12))
1 -сап: 1 -сап:
'''АЛЮМИНИЙ КУЙМАЛАРЫ''' – алюминийди  башка металлдар (Fe, Si, Си, Mg, Zn) м-н эритүүдөн алынган куймалар. Алардын тыгыздыгы төмөн (3000 ''кг/м''<sup>3</sup>ка чейин), электр ж-а жылуулукту жакшы өткөрүү, коррозияга туруктуу ж. б. касиеттерге ээ. А. к-нын дат баспай турган (А1 – Mg – Si), өтө бышык (AI – Mg – Si - Си, AI – Zn – Mg ж-а Al – Zn – Mg – Си), темп-рага чыдамдуу (AI – Си – Mg ж-а AI – Си – Li), жеңил ж-а жогорку модулдуу (AI – Be – Mg  ж-а AI – Li – Mg) системалары иштелип чыккан. А. к-нын негизги артыкчылыктары салмагынын аз болушу, технол. касиеттеринин мыктылыгы, кесүү-жонуу ж-а чайкоо, каңдоо ыкмалары м-н бекем ширетилиши болуп саналат. Буюмдарды ж-а тетиктерди жасоодо деформациялануучу ж-а куюу жолу м-н алынуучу болуп бөлүнөт. Деформациялануучу  А. к. түтүк, жалпак буюм (листтер), зым ж. б.
'''АЛЮМИНИЙ КУЙМАЛАРЫ''' – алюминийди  башка металлдар (Fe, Si, Си, Mg, Zn) <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> эритүүдөн алынган куймалар. Алардын тыгыздыгы төмөн (3000 ''кг/м''<sup>3</sup>ка чейин), электр <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> жылуулукту жакшы өткөрүү, коррозияга туруктуу ж. б. касиеттерге ээ. А. к-нын дат баспай турган (А1 – Mg – Si), өтө бышык (AI – Mg – Si - Си, AI – Zn – Mg <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> Al – Zn – Mg – Си), темп-рага чыдамдуу (AI – Си – Mg <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> AI – Си – Li), жеңил <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> жогорку модулдуу (AI – Be – Mg  <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> AI – Li – Mg) системалары иштелип чыккан. А. к-нын негизги артыкчылыктары салмагынын аз болушу, технол. касиеттеринин мыктылыгы, кесүү-жонуу <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> чайкоо, каңдоо ыкмалары <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> бекем ширетилиши болуп саналат. Буюмдарды <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> тетиктерди жасоодо деформациялануучу <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> куюу жолу <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> алынуучу болуп бөлүнөт. Деформациялануучу  А. к. түтүк, жалпак буюм (листтер), зым ж. б.
  даярдоо үчүн колдонулуп, согуу, чоюу, созуу ж-а  жумурулоо ыкмалары м-н даярдалат. Бардык  чыгарылган А. к-нын 80% ин ээлейт. Куюу  жолу м-н алынган А. к. куюга жарамдуу болуп, курамына легирлөөчү элементтер (Сг, Mn, Mg) кошулат. Алар куйманын касиетин жакшыртат. А. к. негизи констр-лык материал болуп эсептелет. Өндүрүлүшү ж-а пайдаланышы б-ча  болоттон кийинки 2-орунду ээлейт. Эксплуатациялык мыкты (уникалдуу) касиеттеринин негизинде авиа ж-а ракета, кеме, автомобиль курууда, о. эле хим. ж-а нефтехим. продуктуларды ташуучу цистерналарды жасоодо, курулулушта, тамак-аш өнөр жайында ж. б. кеңири колдонулат. Ад.: Термическая обработка алюминиевых сплавов, М., 1961; ''Альтман М. Б., Стромская Н. Б.'' Повышение свойства стандартных литейных алюминиевых  сплавов. М., 2001.<br>
  даярдоо үчүн колдонулуп, согуу, чоюу, созуу <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> жумурулоо ыкмалары <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> даярдалат. Бардык  чыгарылган А. к-нын 80% ин ээлейт. Куюу  жолу <span cat='ж.кыск' oldv='м-н'>менен</span> алынган А. к. куюга жарамдуу болуп, курамына легирлөөчү элементтер (Сг, Mn, Mg) кошулат. Алар куйманын касиетин жакшыртат. А. к. негизи констр-лык материал болуп эсептелет. Өндүрүлүшү <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> пайдаланышы б-ча  болоттон кийинки 2-орунду ээлейт. Эксплуатациялык мыкты (уникалдуу) касиеттеринин негизинде авиа <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> ракета, кеме, автомобиль курууда, о. эле хим. <span cat='ж.кыск' oldv='ж-а'>жана</span> нефтехим. продуктуларды ташуучу цистерналарды жасоодо, курулулушта, тамак-аш өнөр жайында ж. б. кеңири колдонулат. Ад.: Термическая обработка алюминиевых сплавов, М., 1961; ''Альтман М. Б., Стромская Н. Б.'' Повышение свойства стандартных литейных алюминиевых  сплавов. М., 2001.<br>

16:40, 5 Декабрь (Бештин айы) 2022 -деги абалы

АЛЮМИНИЙ КУЙМАЛАРЫ – алюминийди башка металлдар (Fe, Si, Си, Mg, Zn) менен эритүүдөн алынган куймалар. Алардын тыгыздыгы төмөн (3000 кг/м3ка чейин), электр жана жылуулукту жакшы өткөрүү, коррозияга туруктуу ж. б. касиеттерге ээ. А. к-нын дат баспай турган (А1 – Mg – Si), өтө бышык (AI – Mg – Si - Си, AI – Zn – Mg жана Al – Zn – Mg – Си), темп-рага чыдамдуу (AI – Си – Mg жана AI – Си – Li), жеңил жана жогорку модулдуу (AI – Be – Mg жана AI – Li – Mg) системалары иштелип чыккан. А. к-нын негизги артыкчылыктары салмагынын аз болушу, технол. касиеттеринин мыктылыгы, кесүү-жонуу жана чайкоо, каңдоо ыкмалары менен бекем ширетилиши болуп саналат. Буюмдарды жана тетиктерди жасоодо деформациялануучу жана куюу жолу менен алынуучу болуп бөлүнөт. Деформациялануучу А. к. түтүк, жалпак буюм (листтер), зым ж. б.

даярдоо үчүн колдонулуп, согуу, чоюу, созуу жана  жумурулоо ыкмалары менен даярдалат. Бардык  чыгарылган А. к-нын 80% ин ээлейт. Куюу  жолу менен алынган А. к. куюга жарамдуу болуп, курамына легирлөөчү элементтер (Сг, Mn, Mg) кошулат. Алар куйманын касиетин жакшыртат. А. к. негизи констр-лык материал болуп эсептелет. Өндүрүлүшү жана пайдаланышы б-ча  болоттон кийинки 2-орунду ээлейт. Эксплуатациялык мыкты (уникалдуу) касиеттеринин негизинде авиа жана ракета, кеме, автомобиль курууда, о. эле хим. жана нефтехим. продуктуларды ташуучу цистерналарды жасоодо, курулулушта, тамак-аш өнөр жайында ж. б. кеңири колдонулат. Ад.: Термическая обработка алюминиевых сплавов, М., 1961; Альтман М. Б., Стромская Н. Б. Повышение свойства стандартных литейных алюминиевых  сплавов. М., 2001.